Beestig

Wanneer is een dier obees?

Bij mensen gebruiken we het BMI – de Body Mass Index – om te bepalen of iemand overgewicht heeft. Maar hoe bepaal je of een hond of kat te veel weegt? “Om overgewicht bij dieren te bepalen, maken we gebruik van een gelijkaardig systeem, genaamd de Body Condition Score”, vertelt Marie-Céline Hottat, dierenarts bij de Healthy Weight Clinic in Merelbeke. 
 
“Eerst kijken en voelen we grondig bij het dier waar hun vet zit opgeslagen, waarna we het een score van 1 tot 9 geven. Krijgt de hond of kat een 9, dan is het dier zwaar obees, terwijl een 1 dan weer veel te mager is. Idealiter zit die score dus tussen 4 en 5. Zitten ze eenmaal boven de 5, dan komt er per extra punt tien procent lichaamsgewicht bovenop. Bij een score van 6 en 7 spreken we van overgewicht, vanaf 8 heeft het dier obesitas.” 

Minder levenskwaliteit, kortere levensduur

“Obesitas is een chronische ziekte, met ingrijpende gevolgen voor de levenskwaliteit van je huisdier”, weet Marie-Céline. “Zo is een te dikke kat niet goed in staat zichzelf te wassen, en krijgt ze ook vaker blaasstenen en suikerziekte. Bij honden zien we vooral orthopedische problemen: het overgewicht zet een te grote druk op de gewrichten, wat leidt tot ontstekingen."
 
Heeft dat dan geen effect op de levensduur van het dier? “Klopt”, knikt Marie-Céline. “Honden met obesitas leven gemiddeld tweeënhalf jaar minder lang dan honden met een gezond gewicht. Eigenlijk zou je kunnen stellen dat de gevolgen van overgewicht voor de gezondheid van dieren vergelijkbaar zijn met die voor mensen.” 
 

 
Het zit ’m in de extraatjes

“Vaak zien we dat niet de dagelijkse voeding het probleem is, maar wel de extraatjes. Tafelrestjes, kauwbotjes, snoepjes … zorgen ervoor dat het dier meer energie opneemt dan het kan verbranden. Katten die de hele dag alleen maar eten en slapen of honden die enkel een rondje door de tuin wandelen, krijgen deze extra calorieën niet weggewerkt. Een gebrek aan activiteit is dus ook vaak gelinkt aan obesitas.” 
 
Het baasje speelt een sleutelrol, zowel in het ontstaan als in de aanpak van obesitas. “Wist je dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mensen die zelf overgewicht hebben ook minder op de voeding van hun huisdieren letten?”, aldus Marie-Céline. “Je hoeft je echter niet te schamen om met je obese kat of hond bij ons in de kliniek langs te komen. Wij focussen altijd op het dier, nooit op de eigenaar – baasjes op de vingers tikken, doen we niet. Wél gaan we samen op zoek naar een oplossing om het beter te doen.”

Wees er op tijd bij!

Natuurlijk kan je dier niet zelf ingrijpen in zijn voedingspatroon. Daarom waarschuwt Marie-Céline: “Het is aan jou als baasje om tijdig contact op te nemen met je dierenarts om voedings- en bewegingsadvies te vragen. Heeft je huisdier overgewicht? Welke voeding heeft hij nodig? Wat doe je verkeerd, wat kan je verbeteren? Durf deze vragen te stellen en wacht niet tot je kat suikerziekte heeft of je hond mank begint te lopen door gewrichtsproblemen!”
 
Je kan je huisdier ook zelf regelmatig wegen, zodat je snel opmerkt wanneer hij zwaarder wordt. “Hou er wel rekening mee dat zo’n gewichtsverandering altijd relatief is: een kat die één kilo zwaarder wordt, moet je vergelijken met een mens die 20 kilo bijkomt. Soms is honderd gram verschil al genoeg om alert te zijn, zeker bij kleinere honden en katten.”

De meerwaarde van de obesitaskliniek

Wanneer stap je nu precies naar de Healthy Weight Clinic? “Dierenartsen zijn vaak drukbezet en hebben niet altijd de tijd of de kennis om op alle voedingsvragen te antwoorden”, weet Marie-Céline. “Het voordeel van onze kliniek is dat wij specialisten in diervoeding in huis hebben, die echt de tijd nemen om je te adviseren én een opvolging op lange termijn voorzien.” 
 
Het onderzoek begint met een vragenlijst die het baasje thuis al kan invullen. “We vragen om voorafgaand aan de eerste consultatie een eetdagboek van een drietal dagen bij te houden. Zo hebben we al wat gegevens over het type en de hoeveelheid voeding die het dier eet. Tijdens dat eerste gesprek gaan we dan op zoek naar de oorzaak van het gewichtsprobleem.” 
 
Gaat het enkel om de dagelijkse voeding, ligt het aan de extraatjes of komt het door een gebrek aan beweging? Misschien is het wel een combinatie van de drie. Of gaat je kat wel eens dineren bij de buren? “Dit moeten we allemaal eerst bekijken voor we het voedingsplan kunnen opstellen. Zo’n eerste consultatie kan gemakkelijk een uurtje duren!” (lacht)

Stap voor stap naar een gezond gewicht

Hoe lang het duurt om je hond of kat weer op een gezond gewicht te krijgen, hangt natuurlijk af van hoe zwaar het dier is. Hoe meer overgewicht, hoe langer het traject. “Normaal gezien zou een kat of hond 1% per week moeten verliezen, dus we spreken hier wel over maanden”, zegt Marie-Céline. Geduld is een schone – en in dit geval gezonde – deugd!
 

• Stap 1: Tijdens de eerste consultatie bekijken we waar het probleem vandaan komt en hoe we het kunnen verbeteren.
   
• Stap 2: We bepalen het ideale lichaamsgewicht, het juiste type dieetvoeding en berekenen de porties per dag en per maaltijd, om niet te snel maar ook niet te langzaam te vermageren. Ook op vlak van lichaamsbeweging formuleren we adviezen om het activiteitsniveau langzaam op te bouwen.
   
• Stap 3: Dan sturen we via e-mail het voedings- en bewegingsplan door en bellen we met het baasje voor een woordje uitleg.
   
• Stap 4: Tijd voor actie! Baasje en huisdier gaan aan de slag met het voedings- en bewegingsplan.
   
• Stap 5: Na twee tot drie weken plannen we een tweede afspraak in, om te kijken of alles vlot verloopt en waar we eventueel kunnen aanpassen of verbeteren.
   
• Stap 6: Voor de opvolging kan het baasje ervoor kiezen maandelijks bij zijn eigen dierenarts langs te gaan of naar onze kliniek te blijven komen, tot de hond of kat op zijn ideale gewicht zit.
   
• Stap 7: Een gezond gewicht bereikt? Mogelijk passen we het behandelprogramma nog een aantal keer aan om dit gewicht te behouden.
   

 

Voeding én beweging op maat

Veel mensen denken dat hun kat of hond wel zal vermageren als ze hen dezelfde voeding blijven geven, in kleinere porties. “Klopt niet!” aldus Marie-Céline. “Dan krijgt je huisdier namelijk een gebrek aan essentiële voedingsstoffen. Het is belangrijk dat je overschakelt naar speciale dieetvoeding, met een hoger gehalte aan vitaminen en mineralen om die kleinere porties te compenseren. Deze voeding bevat ook meer vezels, zodat de hond of kat zich sneller verzadigd voelt.”
 
Ook beweging moet je stelselmatig opbouwen vanaf het huidige activiteitsniveau. “Kijk vooral naar wat je huisdier aankan en overdrijf niet. Voor honden met orthopedische problemen heeft de dienst fysiotherapie op de faculteit diergeneeskunde een loopband onder water. Het water komt tot aan de buik van de hond. Zo hoeft hij niet zijn eigen gewicht volledig te dragen, maar ervaart hij toch de weerstand van het water zodat hij een inspanning moet doen. Ideaal om spieren te behouden of te versterken, en tegelijk vet te verbranden.”

Zo hou je je huisdier op gewicht

Je hebt hard gewerkt met je kat of hond om de overtollige kilootjes kwijt te raken. En nu? “Vaak zien we dat dieren die overgewicht of obesitas hebben gehad, een veel tragere stofwisseling hebben dan andere dieren. Eigenlijk moeten zij de rest van hun leven opletten met hun voeding. We raden dan ook meestal aan om hen vezelrijke, caloriearme dieetvoeding te blijven geven om op gewicht te blijven. Met gewone brokken zullen ze snel weer bijkomen en is al het harde werk voor niets geweest.” Volhouden is dus de boodschap! 
 
 
>> Denk je dat je hond of kat overgewicht heeft of aan obesitas lijdt? Maak dan eens een afspraak bij de Healthy Weight Clinic in Merelbeke. Stap voor stap helpen deze dierenartsen jouw hond of kat weer naar een gezond gewicht!