Beestig

Oorsprong: waar komt het schaap vandaan? 

Schapen zijn duizenden jaren geleden ontstaan uit de moeflon (het ‘oerschaap’), een dier dat in tegenstelling tot het schaap geen wollige, maar een harige vacht heeft. Later ontwikkelde de mens verschillende schapenrassen met elk hun eigen voordeel. Dat waren voornamelijk rassen die de mens van wol, melk of vlees konden voorzien. 
 
Zo heb je het Belgisch melkschaap dat bekend staat om zijn romige melk of het Kempense schaap, gekenmerkt door zijn prachtige, wollige vacht. Schapen zijn en blijven dan ook heel nuttige dieren. Niet enkel voor hun wol, maar ook door wat ze doen. Met hun pootjes trappen ze de grond vast en ze maaien met veel plezier jouw gras, bomen of struiken!
 

Hoe ziet een schaap eruit? 

Grootte en gewicht 

Een schaap is middelgroot, ongeveer 1,3 meter lang. Het gewicht van een schaap varieert naargelang het geslacht en het ras. Vrouwtjes (ooien) kunnen tussen 45 en 100 kilogram wegen, waar mannetjes (rammen) tot wel 160 kilogram zwaar kunnen worden. Geen dieren die je zomaar kan optillen dus. Gelukkig zijn ze heel volgzaam, toch zeker de ooien. 
 

In welke kleuren komt het schaap voor? 

De kleur van een schaap kan variëren tussen spierwit en pikzwart. Er bestaan dan ook wereldwijd meer dan 900 schapenrassen met ieder zijn eigen specifieke uiterlijkheden en karaktereigenschappen. Vaak wordt er gefokt met schapen die afkomstig zijn uit de streek of het land waar ze gehuisvest zijn. Aangezien andere streken vroeger andere noden hadden, ontwikkelde de mens er andere rassen. Een voorbeeld van een Belgisch schapenras is het Lakense schaap, dat wordt gekenmerkt door zijn zware buik, een mooie beige glanskleur op kop en poten en een bolletje wol op het voorhoofd. 

Huisvesting van het schaap

Een schaap heeft zoals we weten een lekker warme, wollige vacht. Daardoor kunnen ze met gemak lage temperaturen aan. Een stal of overdekking wordt toch sterk aangeraden, zo kunnen ze schuilen bij een hevige hagelbui of even uitpuffen bij een hittegolf.
  
Schapen hebben veel ruimte nodig om voluit te kunnen grazen. Voor vier schapen reken je minimaal 4000 vierkante meter weide. Let ook op hoe de weide eruit ziet. Schapen voelen zich veilig als ze zich kunnen verschuilen. Plaats ze dus niet op een vlakke weide zonder enige vorm van struikgewas of een goede schuilplek. 
 
Om ervoor te zorgen dat ze niet gaan lopen, zet je de weide best af met schapengaas die je spant op houten staanders. Bij dit gaas is de grootte van de mazen onderaan kleiner waardoor lammeren hun kopje er niet door kunnen steken en ze dus ook niet vast komen te zitten. Zorg ervoor dat de omheining zeker 80cm hoog is. 
 
Om ze te beschermen tegen wolven wordt vaak schrikdraad aangebracht. Dankzij hun dikke vacht voelen je schapen hier waarschijnlijk weinig van. Meer info over hoe je je schapen beschermt in wolvengebied vind je hier.
 

Voeding: wat eet een schaap? 

Een schaap heeft niet één, maar vier magen! Drie ‘voormagen’ (de pens, de netmaag en de boekmaag) en de lebmaag. Het zijn herkauwers die dol zijn op ruwvoer, voornamelijk gras en hooi, maar ook blaadjes en kleine takjes. Let altijd op met wat je ze geeft! Geef nooit zomaar snoeiafval en pas op met kruiden zoals jacobskruiskruid of sint-janskruid, die zijn extreem giftig.  
 
Je kan je schapen ook (maximaal) twee keer per week verwennen met wat geschikte groenten of schapenkorrels. Deze schapenbrokken zijn echter niet noodzakelijk voor elk schaap, enkel voor drachtige of zogende ogen en oude of zieke schapen. Geef je schapen dus enkel schapenbrokken als ze die echt nodig hebben. Let er ook altijd op dat de brokken specifiek voor schapen bestemd zijn.
 
Daarnaast moeten je dieren natuurlijk ook altijd vers drinkwater staan hebben. Een schaap kan wel 10 liter per dag drinken. Schol!
 

Verzorging: hoeveel tijd heb je nodig om een schaap te verzorgen? 

Ten eerste komen er natuurlijk enkele dagelijkse karweitjes bij. Zo strooi je best elke dag de stal op, ververs je het ruwvoer en voorzie je je dieren van proper water. Ga ook altijd na of er nog voldoende strooisel in de stal ligt en maak de stal regelmatig schoon. 
 
Een tweede aandachtspunt zijn de hoefjes van het dier. Als je schapen op een harde ondergrond lopen, slijten deze vanzelf. Maar als ze in een zacht,grasveld vertoeven (wat bij ons meestal het geval is), is het verstandig erop te letten dat de klauwtjes niet te ver doorgroeien. Dat kan namelijk leiden tot een ongezonde pootstand. Heb je hier geen ervaring mee, dan laat je dit doen door een ervaren bekapper. Het is belangrijk dat dit juist gebeurt om het schaap niet te kwetsen. 
 
Net zoals honden, dienen ook schapen ontwormd te worden. Het is belangrijk dit verschillende keren per jaar te doen. Vraag aan je dierenarts welk middel je het best gebruikt en hoe je dat doseert. 
 
Ten slotte is er natuurlijk ook nog de vacht van het schaap. In mei of juli verdienen je viervoeters een scheerbeurt om de zomertemperaturen net iets dragelijker te maken. De wol wordt best geschoren nadat het enkele dagen droog en warm is geweest, dan verloopt het scheren net iets makkelijker. Let ook op dat je het schaap 24u voor het scheren geen voer geeft. Tijdens het scheren wordt het dier op zijn rug en zij gelegd waardoor de kans bestaat dat er een darmafsluiting optreedt. Die kan het schaap fataal worden! Ook hier geldt dus: als je er zelf geen ervaring mee hebt, vraag het aan een professional.

Eén, twee of veel schapen? 

Schapen zijn echte kuddedieren. Een schaap hou je dus niet alleen, maar vergezel je altijd van andere schapen. Als je dat niet doet dan zal het dier zich snel eenzaam en onveilig beginnen voelen. Het wordt aangeraden minimum vier schapen te houden.
 
Binnen een kudde zal ook al snel een machtsorde ontstaan. Die pikorde wordt uitgevochten waardoor rammen behoorlijk agressief uit de hoek kunnen komen, ook naar hun soortgenoten. 
 

Schapen en andere huisdieren

Schapen schieten goed op met elkaar, maar ook met andere dieren. Zo kunnen ze in harmonie samenleven met bijvoorbeeld geiten. Meer zelfs, ze vullen elkaar aan! Schapen zijn voorzichtige dieren die graag smullen van zachte blaadjes en gras. Geitjes zijn extraverter en avontuurlijker in hun maaltijden. Ze zijn dan ook dol op een krokant stukje tak, twijgjes of bast. Met andere woorden, de perfecte match! 
 

Schapen en mensen

Schapen zijn vriendelijke en volgzame dieren. Ze schieten dan ook goed op met mensen en wennen snel aan menselijk gezelschap. Ze zijn heel gehoorzaam en zullen, normaal gezien, altijd hun soortgenoten of baasje volgen.
 
Let wel op met rammen, zij kunnen behoorlijk agressief uit de hoek komen! Laat een ram nooit in de buurt van een kind komen en ga er ook zelf niet te dicht bij.
 

Gezondheid: welke ziektes en aandoeningen komen voor bij het schaap? 

Schapen worden gemiddeld twaalf tot vijftien jaar oud, maar ze kunnen ook op jonge leeftijd ernstig ziek worden. Een voorbeeld van zo’n veelvoorkomende ziekte is de huidmadenziekte (myiasis), een ziekte die ontstaat door de eitjes van de groene vleesvlieg. Deze vliegen zijn vooral actief tussen april en oktober. Geen overbodige luxe om in die periode dagelijks te gaan controleren. 
 
Let bij schapen vooral op met besmettelijke ziektes. Ze kunnen snel optreden en verspreiden zich vliegensvlug. Onder meer de zenuwziektes scrapie en zere bekjes komen regelmatig voor. Ook de virusziekte blauwtong en het besmettelijke rotkreupel kunnen gevaarlijk zijn voor het dier. Het is belangrijk goed te letten op het gedrag van het schaap. Zondert het zich plots af? Dan zou er iets aan de hand kunnen zijn! Let ook steeds op de ontlasting, die moet mooi stevig zijn. Schapen zijn prooidieren, daarom tonen ze niet altijd duidelijk of ze ziek of gekwetst zijn. Let als baasje goed op, want je kan een probleem snel over het hoofd zien. 
 
Ook Q-koorts is een bekende infectieziekte. Het zorgt voor abortussen bij het schaap, maar is ook besmettelijk voor de mens. Het is dan ook belangrijk dat je bij het lammeren hygiënisch te werk gaat (met handschoenen en mondmasker) en de nageboorte meteen verwijderd.
 

Waarop letten als je een schaap koopt? 

Een schaap koop je normaal gezien bij een schapenfokker of een boerderij. Weet dat alle Europese schapen geïdentificeerd en geregistreerd moeten zijn en ook een oormerk moeten dragen. Iedereen die schapen houdt, moet ook een beslagnummer hebben. Twijfel je over de verkoper? Vraag raad bij een erkende schapenfokker!
 
Overweeg ook altijd vooraf goed de aankoop van een schaap. Als je schapen wil, neem je er best meerdere samen die een kudde kunnen vormen. De prijs van een schaap hangt sterk af van het ras en de leeftijd van het dier. De kosten voor voeding blijven beperkt, maar er gaat wel een hoop werk mee gepaard.