Vraag
Kunnen naakthonden toch haren hebben?
Dichteres Delphine Lecompte vertelde tijdens haar deelname aan de Slimste Mens ter Wereld meermaals over haar ‘behaarde naakthond’, tot groot jolijt van de jury en het publiek. Het klinkt een beetje tegenstrijdig, maar hoe zeldzaam is dat eigenlijk? Hoeveel naakthonden gaan tóch met haren door het leven?
Om op die vraag een antwoord te vinden, duiken we in de genetica achter deze bijzondere hondenrassen. Loop niet weg, we doen ons best om het niet té theoretisch te maken. Laten we beginnen met het bekendste hondras-zonder-haar: de Chinese naakthond. Deze kleine maar atletische naakthond is trouwens niet helemaal haarloos, maar draagt sluike plukken vacht op het hoofd, de oren, de voeten en aan de staartpunt. En jawel: in quasi elk nestje Chinese naakthonden zitten ook één of meerdere harige broertjes of zusjes. Er bestaat zelfs een aparte naam voor deze variant: de powderpuff.
‘Haarloosheid’ is een kenmerk dat vastligt in de genen van een hond. Van het gen voor haarloosheid bestaan twee varianten of ‘allelen’: het naakt-allel en het haar-allel. Pups krijgen standaard één allel door van elke ouder, waardoor er verschillende variaties kunnen ontstaan:
Het is dus perfect normaal dat er ook harige naakthonden geboren worden en wanneer je naar de genetische achtergrond van deze honden kijkt, kan je zelfs voorspellen over hoeveel pups het ongeveer gaat. Wanneer je fokt met twee naakthonden (die dus elk een naakt-allel en een haar-allel hebben), is gemiddeld 1 op de 3 pups behaard. Kruis je een naakthond met een powderpuff, dan is zelfs 1 op de 2 pups behaard. En wanneer zowel ma als pa powderpuff is, krijg je alleen maar behaarde puppy’s in een nestje.
Behalve de Chinese naakthond, erven ook de Mexicaanse naakthond en de Peruaanse naakthond hun haarloosheid op dezelfde ‘dominante’ manier over.
De manier waarop haarloosheid in bovenstaande gevallen van generatie op generatie doorgegeven wordt, noemen we ‘dominante haarloosheid’ omdat één naakt-allel voldoende is om het kenmerk tot uiting te laten komen. Er bestaat echter ook een ras waarbij naaktheid recessief wordt overgeërfd: de Amerikaanse naakthond (of American Hairless Terriër).
Dit vrij nieuwe ras is nog niet erkend door de F.C.I., maar heeft wel één belangrijk voordeel t.o.v. andere haarloze rassen. Omdat de Amerikaanse naakthond twee naakt-allelen nodig heeft om haarloos te zijn, kan je veel makkelijker nestjes fokken met alleen maar naakte honden. Fok je met een zuivere genetische lijn, dan komt er immers geen enkele hond-mét-haar tevoorschijn.
Toch zijn haren nog niet helemaal uit deze honden gefokt, omdat het een heel recent ras betreft. Om de genenpoel te vergroten en het ras gezonder te maken, kruisen liefhebbers regelmatig andere (behaarde) rassen met hun honden. De eerste generatie van die kruisingen bestaat dan voor 100% uit behaarde honden, maar in een tweede generatie duiken de haarloze pups opnieuw op.
Waarom krijgen haarloze honden pups-met-haar?
‘Haarloosheid’ is een kenmerk dat vastligt in de genen van een hond. Van het gen voor haarloosheid bestaan twee varianten of ‘allelen’: het naakt-allel en het haar-allel. Pups krijgen standaard één allel door van elke ouder, waardoor er verschillende variaties kunnen ontstaan:
- Heeft een hond twee haar-allelen, dan ziet hij eruit als een powderpuff: met een dunne, lange en zijdeachtige vacht.
- Een hond die één haar-allel en één naakt-allel erft van zijn ouders, komt ter wereld met niet meer dan een paar toefjes haar: de Chinese naakthond in zijn meest gangbare vorm.
- Je zou verwachten dat hondjes met twee naakt-allelen helemaal zonder haar geboren worden, maar dat klopt niet. Een bijwerking van deze dubbele naaktheid is dat het een embryo niet-levensvatbaar maakt – de vrucht sterft dan reeds af in de baarmoeder en wordt geresorbeerd door het lichaam van de moederhond.
Het is dus perfect normaal dat er ook harige naakthonden geboren worden en wanneer je naar de genetische achtergrond van deze honden kijkt, kan je zelfs voorspellen over hoeveel pups het ongeveer gaat. Wanneer je fokt met twee naakthonden (die dus elk een naakt-allel en een haar-allel hebben), is gemiddeld 1 op de 3 pups behaard. Kruis je een naakthond met een powderpuff, dan is zelfs 1 op de 2 pups behaard. En wanneer zowel ma als pa powderpuff is, krijg je alleen maar behaarde puppy’s in een nestje.
Behalve de Chinese naakthond, erven ook de Mexicaanse naakthond en de Peruaanse naakthond hun haarloosheid op dezelfde ‘dominante’ manier over.
Recessief haarloze hondenrassen
De manier waarop haarloosheid in bovenstaande gevallen van generatie op generatie doorgegeven wordt, noemen we ‘dominante haarloosheid’ omdat één naakt-allel voldoende is om het kenmerk tot uiting te laten komen. Er bestaat echter ook een ras waarbij naaktheid recessief wordt overgeërfd: de Amerikaanse naakthond (of American Hairless Terriër).
Dit vrij nieuwe ras is nog niet erkend door de F.C.I., maar heeft wel één belangrijk voordeel t.o.v. andere haarloze rassen. Omdat de Amerikaanse naakthond twee naakt-allelen nodig heeft om haarloos te zijn, kan je veel makkelijker nestjes fokken met alleen maar naakte honden. Fok je met een zuivere genetische lijn, dan komt er immers geen enkele hond-mét-haar tevoorschijn.
Toch zijn haren nog niet helemaal uit deze honden gefokt, omdat het een heel recent ras betreft. Om de genenpoel te vergroten en het ras gezonder te maken, kruisen liefhebbers regelmatig andere (behaarde) rassen met hun honden. De eerste generatie van die kruisingen bestaat dan voor 100% uit behaarde honden, maar in een tweede generatie duiken de haarloze pups opnieuw op.
Links een Chinese naakthond en rechts de powderpuff-variant