Beestig

Oorsprong – waar komt de Fries vandaan?

Friese paarden zijn afkomstig uit Friesland en werden oorspronkelijk gebruikt als trekpaard om boeren te helpen hun velden om te ploegen. Op zondag werden de paarden mooi uitgedost en voor de kar gespannen om hun eigenaars naar de kerk te brengen. Die traditie zie je ook vandaag de dag nog terug tijdens parades waarin de Fries karren verder trekt met boeren en boerinnen in typische, Friese klederdracht.
 
Omstreeks de 19e eeuw werden de harddraverijen populairder en kruiste men de Fries met andere rassen om zijn draf sneller te krijgen. Dat was geen groot succes en al snel besloot men om de Fries in ere te herstellen. Het experiment heeft er wel toe geleid dat kenmerken van de Fries terug te zien zijn sommige types draver, zoals de Amerikaanse draver en de orlov draver. Uiteindelijk werd in 1879 het Friese Paarden Stamboek in Nederland opgericht. 
 
 

Uiterlijk – hoe herken je een Fries paard? 

De Fries valt op met zijn zwarte vacht, sterk behaarde benen en ruim verheven gangwerk. Met zijn lange, golvende manen en staart heeft hij een luxueuze uitstraling. De Fries heeft een lange, gebogen nek met een edel hoofd waarop twee puntige, beweeglijke oren te zien zijn. Opvallend zijn de lange sokken of ‘behang’ onderaan de benen die meedansen bij elke beweging die het paard maakt. De Fries is altijd een gitzwart zonder aftekeningen. Heel uitzonderlijk zie je een klein wit kolletje of een witte kroonrand. Uitzonderlijk wordt wel eens een vosse Fries geboren uit twee zwarte ouders, maar die miskleur wordt niet in het stamboek opgenomen. Het ras is uniek omdat het, ondanks dat de Fries al jaren een gevestigde waarde is in de sportwereld, nog steeds relatief zwaar, barok gebouwd is. Met zijn sterk gespierde achterhand en brede nek verschilt de Fries flink van het typische, fijne sportpaard zoals we nu vaak zien. 
 
 

Grootte en gewicht – hoe groot en zwaar wordt de Fries?

Een Fries paard weegt 500 à 700 kilogram, afhankelijk van zijn grootte. Volgens de richtlijnen van het Friese Stamboek moet de schofthoogte tussen 1m55 en 1m70 meten. 

Karakter en opvoeding – de Fries is een manusje-van-alles

De Fries is een enorm veelzijdig paard. Mennen, dressuur rijden of lange, recreatieve wandelingen maken: hij kan het allemaal. Omwille van hun opgerichte houding en zeer actieve voorbeen hebben Friezen minder aanleg om hoog of veel te kunnen springen, al kan een klein sprongetje nu en dan zeker geen kwaad. Hun ronde achterhand en hoge knieactie maakt hen dan weer uiterst geschikt voor de dressuursport. De Fries is een betrouwbaar, loyaal en werkwillig paard dat graag nieuwe dingen bijleert en daar dankzij zijn hoge intelligentie ook eenvoudig in slaagt. Met zijn zachtaardige karakter en rustige temperament is dit ras ook geschikt voor minder ervaren, jonge of onzekere ruiters. 
 
 

Voeding en verzorging – welke verzorging heeft een Fries nodig? 

Om de mooie, zwarte vacht van de Fries te doen blinken, is het belangrijk dat hij voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgt. Daarnaast moet je zijn vacht regelmatig borstelen en kan ook een douche af en toe geen kwaad. Opdat jouw Fries zijn gespierde lichaam kan behouden is het van belang om hem een gebalanceerd dieet voor te schotelen. Houd er hierbij rekening mee dat de hoeveelheid en soort voeding die je geeft, afgestemd moet zijn op de hoeveelheid beweging die je paard krijgt. Voor de rest verzorg je de Fries zoals elk ander paard: je krabt regelmatig de hoeven uit en kamt de manen en staart geregeld door. Ook een bezoekje aan de hoefsmid en tandarts mogen niet ontbreken.  
 
 

Gezondheid en levensverwachting – voor welke kwaaltjes en ziektes is de Fries vatbaar?

Een Fries paard wordt gemiddeld 16 jaar oud. Het ras heeft te maken met enkele veel voorkomende erfelijke en niet-erfelijke aandoeningen.
 

• Huidproblemen: net zoals andere paarden met sterk ontwikkelde sokken, heeft de Fries een verhoogde kans op huidproblemen ter hoogte van de onderbenen. Sokken kunnen nuttig zijn om vocht af te voeren en daardoor het been te beschermen maar wanneer deze sokken te lang zijn, is er sprake van overtollig haar. Daardoor zullen de benen net minder snel opdrogen. Wanneer de sokken vochtig blijven, trekken ze zand en ander vuil aan en veranderen ze in een ideale broeihaard voor parasieten en bacteriën. Je kan zo’n infectie bij je paard herkennen aan vochtige, rode plekken of kloven op het pijpbeen of in de kootholte. Vaak wordt naar deze huidproblemen verwezen met de term ‘mok’ of ‘rasp’.
   
• Zomereczeem: zomereczeem of staart -en maneneczeem (SME) is een aandoening die ontstaat wanneer het paard overgevoelig is aan het speeksel van knutten; kleine mugjes die vooral in de zomermaanden voorkomen. Omdat de paarden hierdoor enorme jeuk krijgen aan hun manen en staart, zullen ze hiermee beginnen schuren in de hoop deze jeuk te bestrijden. In sommige gevallen treedt er ook jeuk aan de buik op, waardoor de aandoening moeilijker te herkennen is. Door zo vaak te schuren, breken de haren van de manen en staart af of kunnen er zelfs kale plekken met wondjes ontstaan. Een echte behandeling tegen zomereczeem bestaat er momenteel nog niet, maar er zijn wel enkele manieren om er op een goede manier mee om te gaan. Zo kan je goede insectensprays en een eczeemdeken aanschaffen en kan het helpen om je paard in de stal te zetten wanneer het begint te schemeren.  
   
• Dwerggroei: dwerggroei is een genetische aandoening waar enkele paardenrassen, zo ook de Fries, gevoelig aan zijn. De paarden die aan deze aandoening lijden, zijn abnormaal klein en vaak ook duidelijk misvormd. Deze misvormingen variëren van een onder- of overbeet tot een waterhoofd of vergroeide benen. Paarden met dwerggroei hebben vaak extreem bolle buiken omdat hun organen wel normale proporties aannemen, waardoor hun lichaam dus gewoonweg te klein is om alles een plaats te geven. 

Waarop moet je letten bij het kiezen van een Fries?

Ben je na het lezen van dit artikel helemaal verliefd geworden op de Fries? Je bent niet alleen! Vooraleer je beslist om over te gaan tot de aankoop van een paard, zijn er een aantal zaken waar je best eerst even over nadenkt. 
 

• Weet je al waar je je paard gaat huisvesten? Er zijn verschillende opties! Eerst en vooral zijn er heel wat verschillende maneges of pensionstallen waar je een stal – liefst met een stukje paddock of weide – kan huren. Het voordeel hierbij is dat je je op die manier kan omringen met ervaren paardenliefhebbers die jou een handje kunnen helpen bij de verzorging van jouw paard. Maak wel steeds duidelijke afspraken over wie het paard zal voederen, de stal zal uitmesten… Kijk zeker ook na of er de mogelijkheid is om je paard (enkele uren per dag) op een weide te zetten. Paarden zijn immers niet gemaakt om 24 op 7 in een stal opgesloten te worden. Een andere optie is het kopen of huren van je eigen weide. Zorg ervoor dat er een (schuil)stal op de weide aanwezig is, zodat je paard steeds kan schuilen tijdens slecht weer. Bovendien moet hij op ieder moment toegang hebben tot proper drinkwater. 
   
• Paarden zijn kuddedieren en zijn het liefst omringd door andere paarden (of andere dieren). Zorg er daarvoor altijd voor dat je paard een vriendje heeft. Shetlanders zijn bijvoorbeeld de ideale gezelschapsdieren! 
   
• Je kan jouw toekomstige Fries op heel wat verschillende plaatsen vinden: bij handelaars of fokkers, op het internet, bij particulieren … Wanneer je op bezoek gaat bij een verkoper, kan het nuttig zijn om iemand mee te nemen die verstand heeft van paarden. Hij of zij kan je assisteren bij de zoektocht naar het perfecte paard.
   
• Kijk na of het paard reeds gekeurd werd door een dierenarts. Zo niet is het verstandig om alsnog een klinisch en/of röntgenologisch onderzoek te laten uitvoeren. Vraag ook aan de verkoper of hij de stamboom en het vaccinatieboekje kan voorleggen. Na aankoop krijg je deze documenten mee naar huis. 
   
• Denk je de Fries van je dromen gevonden te hebben? Maak zeker en vast eerst een proefritje! Enkel op die manier kan je erachter komen of jullie een goede match zijn en de rest van je leven met elkaar wil slijten. Ook als je zelf niet durft te rijden, is het verstandig om iemand anders (eventueel de eigenaar) een proefrit te laten maken. Als je van plan bent om regelmatig wandelingen te maken met je Fries, ga je best ook even de straat op om te zien hoe het paard reageert op omgevingsgeluiden.