Beestig

Waarom is modder niet goed voor je paarden? 

Lange tijd werd het fenomeen ‘modder’ aanzien als onlosmakelijk onderdeel van het paardenhouden. Je kan er dan ook niet omheen: plekken die druk belopen worden, verdichten de bodem waardoor die zijn drainerende werking verliest. Bovendien schiet er in zo’n dichte ondergrond geen ruimte meer over voor bodemdiertjes om hun werk als ‘beluchters van de aarde’ te verrichten. Het is een vicieuze cirkel die zich nooit ofte nimmer vanzelf zal oplossen. 
 
Maar hoe nefast is zo’n modderfestijn voor je paarden? Een beetje modder, daar kunnen ze wel tegen. Je hoeft dus niet meteen in te grijpen wanneer je een groot stuk land hebt waar af en toe op bepaalde plekken wat moddervorming is – al hou je de situatie best goed in de gaten zodat je tijdig kan ingrijpen wanneer het probleem zich uitbreidt. Het is immers noodzakelijk voor de gezondheid van je paarden om een groot deel van de dag droog te staan. Paardenvoeten die dag in dag uit in de natte, vieze modder staan, vormen een ideale leefomgeving voor bacteriën die ziekten zoals mok en rotstraal kunnen veroorzaken. 
 
Paarden hebben ook droge, zachte plekken nodig om uit te rusten. Wanneer ze gaan liggen of willen slapen, doen ze dat bij voorkeur op een moddervrije plek. Meer nog: paarden die onvoldoende toegang hebben tot droge slaapplekken, ontwikkelen een chronisch slaaptekort met allerlei nefaste gevolgen voor hun (mentale) gezondheid. 
 
Tenslotte kunnen paarden die zich continu doorheen de modder moeten verplaatsen chronische spier- en gewrichtsstijfheid oplopen door een verkeerde houding. Vooral wanneer de ondergrond bestaat uit gladde klei, moeten ze bij elke pas alert zijn om niet tegen de vlakte te gaan. Dat is niet alleen fysiek, maar ook mentaal erg belastend. 
 
 

Langdurige oplossingen om modder te voorkomen 

Wil je eindelijk werk maken van een modderloze toekomst? Daar start je best goed op tijd mee. De late zomer of de vroege herfst zijn ideaal om voor eens en voor altijd korte metten te maken met de ongezonde bodemgesteldheid van je paddock. Wacht niet tot de hele boel reeds getransformeerd is tot modder, want dat maakt de werkzaamheden een pak lastiger. 
 
Een van de beste manieren om modder voorgoed te tackelen, is het aanleggen van een drainagesysteem dat water uit de bodem afvoert. Dat bestaat uit een netwerk aan drainagebuizen, ingebed in een goed doorlatende zandbodem. 

Zijn je paarden gehuisvest om een stuk land met zandbodem – dat wil zeggen dat er niet zo diep onder het aardoppervlak een goed doorlatende zandlaag te vinden is – dan kan je er ook voor kiezen om de bodem te keren. De toplaag (de ‘zwarte’ aarde) wordt dan afgegraven en weggelegd, vervolgens wordt de zandlaag ook afgegraven en weggelegd. Alles wordt weer netjes teruggelegd op de oorspronkelijke plaats, maar dan in de omgekeerde volgorde, waardoor het schone zand bovenop ligt. Deze oplossing voldoet doorgaans prima voor paddocks waarin niet gereden wordt. 
 
Ontstaat er slechts op bepaalde, druk belopen plekken modder? Dan volstaat het vaak om die plekken op te hogen met een goed doorlatende zandsoort. Zo kan je bijvoorbeeld nauwe doorgangen, rolplekken of eetplaatsen moddervrij maken. Houd er rekening mee dat, afhankelijk van de bodem, het zand na enige tijd vermengd raakt met de onderlaag waardoor je nieuw zand moet toevoegen.
 
Let wel op: of je de (definitieve) ingrepen hierboven beschreven mag uitvoeren op jouw stuk land, hangt af van de plaatselijke regelgeving en het type bestemming van jouw grond. Vaak ben je verplicht om een vergunning aan te vragen wanneer je werkzaamheden aan je bodem uitvoert, omdat het strikt genomen gaat om een ‘reliëfwijziging’. Leg dus altijd vooraf je plannen aan de gemeente voor zodat je achteraf niet voor onaangename verrassingen komt te staan. Het loont ook de moeite om een bodemdeskundige onder de arm te nemen die het juiste advies kan geven over jouw specifieke situatie. 
 
 

Tijdelijke ingrepen om droge plekken te creëren 

Wanneer je een stuk grond huurt, geen vergunning krijgt of als je simpelweg niet de financiële middelen hebt voor een ingrijpend modder-actie-plan, bestaan er ook heel wat goedkopere oplossingen. Vaak worden de nodige materialen, zoals diverse soorten tegels, gratis of voor een zacht prijsje aangeboden op tweedehandssites en het grote voordeel is dat je ze mee kan verhuizen naar een nieuwe plek. Omdat dit type oplossingen ‘tijdelijk’ zijn en het dus relatief eenvoudig is om de oorspronkelijke staat van de bodem te herstellen, heb je er geen vergunning voor nodig. 

Het grote probleem bij paardenhoeven is dat ze zorgen voor een zogenaamde ‘puntbelasting’. Het volledige gewicht van het paard drukt op vier kleine plekken de bodem in. De verhouding kracht/oppervlakte is dus erg groot. Door die druk te verdelen over een grotere oppervlakte, voorkom je dat de bodem te sterk samengedrukt wordt. Dat kan je bekomen met grindtegels, grasdallen, paddockroosters enzovoort. Leg deze rubberen (of betonnen) roosters niet zomaar op de modderplekken, een optimaal effect bereik je door de ondergrond eerst te egaliseren en er eventueel een dun laagje zand over te strooien. 
 
Het is niet noodzakelijk om deze manier je ganse paddock onder handen te nemen. Focus je op smalle doorgangen, verbind droge plekken met elkaar, plaats tegels op die plekken waar je hooi aanbiedt en creëer routes om makkelijk met je kruiwagen naar de mestplaatsen te kunnen rijden. Een plek om te rollen kan je bedekken met een dikkere laag goed doorlatend zand, eventueel afgeboord met wat treinbielzen. 
 
 

Nog meer tips om modder in je paddock te voorkomen 

Wil je het buitenverblijf van je paarden zo droog mogelijk houden, dan helpt een goed management je al een heel eind op weg: 
 

• Verwacht je in de natte periode zwaar rollend materiaal op je paddock, bijvoorbeeld een tractor die je mesthoop komt opladen, voorkom dan dat de bodem wordt samengedrukt door rijplaten te voorzien. 
   
• Plant bomen omheen je paddock die veel water uit de grond trekken, zoals wilgen. Bijkomende voordelen zijn de schaduw die ze creëren in de de zomer en de wilgentakken waar paarden helemaal gek op zijn. 
   
• Pas de grootte van je paddock aan aan het aantal paarden dat erop verblijft. Hoe meer paarden per oppervlak, hoe groter het modderprobleem. 
   
• Voorkom dat de bodem overbelast raakt door regelmatig stukken van je paddock rust te geven. Verplaats voerbakken, zet de drinkbak eens op een andere plek, bied hooi elke dag elders aan of varieer in doorgangen van weide naar paddock.  
   
• Wil je op een natuurlijke manier modder te lijf gaan, dan kan je een ‘wadi’ aanleggen: een poel op het laagste punt van je terrein die op natuurlijke wijze water opvangt dat elders op het terrein van je paarden neervalt.