Vind jij soms een gek, rubberachtig ei in het kippenhok, zonder beschermende kalkschaal? Dat kan elke kip overkomen! Maar als het blijft duren, moet je actie ondernemen. Aankloppen bij Tom Verbeek van Dierenartsencentrum Trigenio, bijvoorbeeld, of bij een andere kippendierenarts die je kip helpt om weer een robuuste eischaal te vormen. In dit artikel somt Tom de meest voorkomende oorzaken van windeieren op en ontdek je wat je er zelf – in milde gevallen – aan kan doen. 

1. Jonge hennen leggen soms een ei zonder schaal

Het lijkt wel alsof kippen die pas aan de leg zijn de stiel nog moeten leren. Het is dan ook perfect normaal wanneer ze in hun eerste weken als eierproducent af en toe een ‘fout’ eitje afleveren. Niks om je zorgen over te maken, zolang ze het juiste voer én voldoende zonlicht krijgen (zie verder). Eens ze goed op dreef zijn, kan je hun eieren niet meer onderscheiden van die van meer ervaren kippen. 
 
 

2. Windeieren door voedingstekort

Het vergt heel wat van een kippenlichaam om dagelijks een vers ei te leggen. Geen enkele vogel in de natuur doet hen dat na! Daarom hebben ze aangepaste voeding nodig, met voldoende mineralen om eierschalen aan te maken. Een tekort aan calcium is een klassieker, maar ook fosfor en magnesium zijn belangrijke elementen die in de voeding moeten zitten. Zorg ervoor dat je kippen altijd toegang hebben tot een schaaltje grit, gemalen oesterschelpen of een sepiaschelp. Ze kunnen zelf perfect inschatten hoeveel ze ervan moeten opnemen om gezonde eitjes aan te maken. 
 
 

3. Kippen hebben zonlicht nodig om kalk op te nemen

Je kan kippen nog zoveel calcium voorschotelen, zonder de hulp van vitamine D kan hun lichaam het mineraal maar moeilijk opnemen. Enter: zonlicht. Want het handige is: onder de invloed van zonlicht maken kippen zélf die levensbelangrijke vitamine aan! Laat je kippen daarom zoveel mogelijk in de buitenlucht rondlopen. Geef eventueel een vitamine D-supplement in de winter, als ze weinig kunnen zonnen of wanneer je merkt dat ze windeieren leggen. 
 
 

4. Uitputting van het legapparaat 

Windeieren komen vaak voor bij ex-batterijkippen. Zij hebben een jaar lang geleefd in omstandigheden die perfect zijn om zoveel mogelijk eieren te leggen, maar dat resulteert in een ware uitputtingsslag voor hun lichaam. Hun ‘legapparaat’, het orgaan waarin eieren samengesteld worden, werkt niet meer naar behoren en moet als het ware gereset worden. In de eierindustrie worden kippen om die reden meestal geslacht na een periode van intensieve eileg. Gelukkig kan de dierenarts een hormonaal implantaat inbrengen – dat is een staafje zo groot als een microchip – waardoor de leg gedurende een half jaar onderbroken wordt. De meeste ex-batterijkippen leggen nadien weer netjes eieren mét eierschaal. 
 
 

5. Ook stress kan windeieren veroorzaken

Kippen die gestresseerd door het leven gaan, steken soms zoveel energie in het tackelen van hun demonen dat er onvoldoende overblijft om goede eitjes te leggen. Wil je elke dag een lekker eitje van je dames bij het ontbijt, leg hen dan zoveel mogelijk in de watten met alles wat hun kippenhart begeert. Zorg voor een degelijk en veilig nachthok, schoon strooisel, een ruime buitenren, bescherming tegen roofdieren, zonnige en schaduwplekjes, een zandbak voor stofbaden, struiken om onder te schuilen en het allerbeste kippenvoer. 
 
 

6. Eieren zonder schaal door ziekte

Tenslotte zijn er verschillende medische problemen die kunnen leiden tot het leggen van windeieren: 
 
  • Infectieuze bronchitis (IB)

    Kippen die dit (corona-)virus doormaken, kan je herkennen aan een droge hoest. Er bestaat geen geneesmiddel tegen het virus, maar de meeste kippen herstellen goed. Eventueel schrijft de dierenarts ontstekingsremmers voor om hen te ondersteunen tijdens de ziekte. Het virus kan wel blijvende schade aanrichten ter hoogte van het legapparaat. Daardoor legt de (herstelde) kip voortaan abnormale eieren, met een afwijkende vorm of schaal, of stopt ze soms volledig met leggen. 
     
  • Egg drop syndrome (EDS) 

    Dit adenovirus grijpt meteen in ter hoogte van het legapparaat. Aangetaste kippen stoppen met leggen of leggen alleen nog maar windeieren. Ook tegen deze ziekte bestaat er geen geneesmiddel, maar meestal gaat het probleem vanzelf over na de rui – wanneer de kip een natuurlijke legstop doormaakt. Wanneer de rui nog ver weg is, kan een dierenarts de eileg op kunstmatige manier stilleggen met een hormonaal implantaat. Zo krijgt het legapparaat doorgaans voldoende tijd om uit zichzelf te herstellen. 
     
  • Vogelgriep

    We kennen natuurlijk vooral de horrorverhalen over de hoogpatoghene vogelgriepstam die massaal sterfte veroorzaakt onder (water-)vogels, maar er bestaat ook een laagpathogene stam die – soms zelfs ongemerkt – in je kippentoom kan infiltreren. Symptomen zijn o.a. (lichte) problemen ter hoogte van de ademhaling, een verminderde eileg en soms ook windeieren. Lees hier meer over de vogelgriep.
     
  • Bacteriële infectie van het legapparaat 

    Wanneer een bacterie de legorganen van je kip lamlegt, bestaat er geen twijfel: het dier voelt zich doodziek. Vaak grijpen bacteriën hun kans wanneer de weerstand van kippen wat lager is, bijvoorbeeld door één van de virussen hierboven. Met een duidelijk zieke kip moet je zo snel mogelijk naar de dierenarts. Prooidieren zijn immers zo goed in het camoufleren van hun zwakte, dat ze bij wijze van spreken al halfdood zijn wanneer je een ziekte opmerkt. Met het juiste antibioticum is het mogelijk om het tij alsnog te keren. 
 
Wil je je kippen zo goed mogelijk beschermen tegen virussen van buitenaf? Laat hen dan jaarlijks vaccineren. In de standaard kippencocktail zit o.a. een vaccin tegen IB én EDS, zodat je je daar al geen zorgen over hoeft te maken. 

Deel dit artikel

Aanbevolen artikelen