Je hoorde vast wel eens een paard hinniken of briesen, maar deze edele dieren hebben zoveel meer manieren om te communiceren met elkaar. Daarbij letten ze op heel subtiele signalen die ze met al hun zintuigen waarnemen. Ze kijken naar houdingen, snuiven geuren op, luisteren naar elkaars geluiden en gebruiken zelfs hun huid als ultieme zintuig. Lees snel verder en ontdek hoe uniek de zintuigen van een paard zijn! 

Een paardenoog kan zoveel meer

De manier waarop een paard de wereld ziet, is helemaal anders dan hoe wij die waarnemen. Dat komt omdat de ogen van een paard aan de zijkant van het hoofd staan, net zoals bij de meeste prooidieren. Daardoor kan een paard bijna 360° om zich heen kijken! Tel daarbij ook nog eens hun lange, beweeglijke hals, en je kan gerust zeggen dat ‘paarden ogen op hun achterhoofd hebben’. Zo kunnen ze roofdieren tijdig spotten. Je fopt hen dus niet door langs achteren op hen af te sluipen: dat hebben ze al snel in de smiezen. Hou er wel rekening mee dat ze niet altijd scherp kunnen zien achter zich: je kan hen ongewild aan het schrikken brengen. 
 
Wij, mensen, hebben een vrij goed dieptezicht. Dat komt omdat een groot deel van het blikveld van onze twee ogen elkaar overlapt. Bij paarden is het overlappende deel veel kleiner. Ze kunnen dus moeilijker afstanden inschatten. Vaak zien ze een voorwerp wel met het ene oog, maar niet met het andere. Ze weten dan wel dat het obstakel er is, maar niet hoe ver het zich bevindt. 
 
Wat paarden dan weer wel heel goed kunnen, is scherpstellen. Dat kunnen ze tegelijk dichtbij en veraf. Wanneer ze aan het grazen zijn, zien ze dus zowel de grassprietjes die ze willen oppeuzelen als hun vriendjes in de verte. Daartegenover staat dat het scherpstellen trager verloopt bij voorwerpen dichtbij. Als prooidier wil een paard vooral de verre omgeving in de gaten houden. 
 
Vlak voor hun neus hebben paarden een ‘blinde vlek’. Dat kan soms lastig zijn tijdens het springen. Door het paard voor zich te laten kijken en hem de kans te geven zijn hoofd een beetje scheef te houden, vergroot je de kans op een goede sprong. Vlak voordat je paard afzet, komt de sprong trouwens in de blinde vlek terecht: je paard moet dan helemaal vertrouwen op zijn gevoel! 
 
Een laatste verschil is het kleurenzicht van paarden. Net zoals de meeste zoogdieren zijn ze rood-groen-kleurenblind. Dat wil zeggen dat ze de kleuren geel en blauw goed waarnemen, maar het verschil niet zien tussen rood en groen. Een rode sprong of een rode pion op een groen grasveld, is dus erg moeilijk te zien voor je paard. 
Grazende haflinger
Een paard ziet zowel vlak voor zich als in de verte scherp tijdens het grazen 

Een gevoelig paard met beweeglijke oren

Heb je al opgemerkt dat de oren van een paard werkelijk alle richtingen kunnen opdraaien? Ze gebruiken hen om te luisteren naar, maar ook om te communiceren met hun weidegenoten. Omdat hun oren zo beweeglijk zijn, zijn paarden experts in het lokaliseren van een geluid. Dat komt goed van pas in het wild, waar ze alert moeten zijn voor elk beetje geritsel in het struikgewas. 
 
Vaak nemen we paarden met hun gevoelige oren mee naar drukke plaatsen met veel lawaai. Het ene paard kan daar al beter mee om dan het andere. Scheer nooit de oren van je paard, want daardoor komen geluiden veel harder binnen. Door de plotse, scherpe geluiden kan je paard helemaal in paniek raken. De haartjes in de oorschelpen beschermen de oren dus niet alleen tegen vuil en vocht, maar ook tegen overmatige geluiden. Sommige ruiters of menners proberen nog meer geluiden weg te houden door een oornetje aan te meten bij hun paarden. Het beste is om je paard tijdens het trainen geleidelijk te laten wennen aan allerlei lawaaierige prikkels. 
 

De paardenneus liegt niet

Paarden hebben een sterk ontwikkeld reukorgaan dat ze vooral gebruiken voor sociale interacties. Ze ruiken het wanneer hun vrienden in de wei staan of wanneer er een nieuw paard op stal is. Nieuwe voorwerpen worden eerst uitgebreid besnuffeld. Wanneer een paard iets bijzonders ruikt, begint het te flemen: met de neus in de lucht en een opgetrokken bovenlip wordt de nieuwe geur opgenomen. 
 

Paardrijden doe je met gevoel, want de huid is het grootste paardenzintuig

De huid van een paard is extreem gevoelig. Ze voelen zelfs een vlieg of mug landen op hun vacht. Van die gevoeligheid maken ruiters dankbaar gebruik tijdens het trainen van hun paard. Omdat een paard zelfs een vlieg voelt, is het in principe voldoende om een minimale hulp te geven aan je paard, bijvoorbeeld door je been licht aan te leggen of zachtjes druk op de teugels te geven. 
 
Toch zijn er zoveel paarden die niet goed ‘aan de hulpen staan’. Vaak zijn ze ongevoelig gemaakt door een inconsequente ruiter. Wanneer je bij elke pas van het paard opnieuw je been aanlegt, wordt de paardenhuid daar ‘doof’ voor. Je kan het vergelijken met het geluid van een airco: je hoort het niet meer wanneer je er de hele dag onder zit, maar wanneer de airco uitvalt merk je pas hoe luid het geluid was. Daarom is het als ruiter belangrijk om consequent met je paard om te gaan. Verwacht reactie bij een lichte hulp en beloon je paard meteen wanneer hij het goed doet, door de hulp weg te nemen en je paard vriendelijk toe te spreken. Wedden dat jullie met sprongen vooruit gaan? 
Twee bevriende paarden groomen elkaar
Tijdens het groomen komen gelukshormonen vrij

Verbeter je band met een kroelsessie

Niet alleen tijdens het rijden, maar ook in alles wat je daarbuiten met je paard doet kan je gebruik maken van zijn gevoel voor - euh - gevoel. Paarden die elkaar graag hebben ‘groomen’ elkaar. Ze krabben elkaar op de rug, waardoor hun band versterkt én hun jeuk verdwijnt. Tijdens het groomen komen endorfines of ‘gelukshormonen’ vrij. Daar kan je zelf ook gebruik van maken: elk paard heeft wel zo’n bijzonder plekje waar het graag gekriebeld wordt. Zoek het op en trakteer je paard geregeld op zo’n geluksmomentje. Wedden dat jullie band versterkt?

Deel dit artikel

Aanbevolen artikelen