Beestig

Hoe ziet jacobskruiskruid eruit? 

De gele bloemen van jacobskruiskruid verschijnen vanaf halfweg juli in weides en bermen, maar de bladeren kan je al eerder op het jaar waarnemen. Die vormen een grillige ‘rozet’ van halflange, gelobde bladeren (denk ‘boerenkool’). Een ander belangrijk kenmerk waaraan je jacobskruiskruid kan herkennen, zijn de stevige, paarse stengels. De bloemen van jacobskruiskruid zijn felgeel en hebben meerdere blaadjes. Ze staan verzameld in onregelmatige bloemschermen. 

Verschil tussen jacobskruiskruid en sint-janskruid

Een plant waarmee jacobskruiskruid vaak verward wordt, is sint-janskruid. Die plant heeft eveneens lange stengels en veel gele bloemen, toch kan je makkelijk het verschil zien. De bloemen van sint-janskruid hebben slechts 5 kroonbladeren die duidelijk breder zijn dan die van jacobskruiskruid. Daarnaast heeft de look-a-like een groene stengel, korte, kleine bladeren en vormt hij geen rozetten. 

Hoe gevaarlijk is jacobskruiskruid? 

Gelukkig laten weidedieren de plant links liggen zolang hij in leven is, door zijn bittere smaak. Op een kale weide kan het wél zijn dat grazers een hapje proeven en het wordt al helemaal gevaarlijk wanneer de buren hun groenafval (goedbedoeld) in jouw weide dumpen. Maar het allergrootste risico loert in hooiweides waarin het kruid opduikt. In gedroogde vorm herkennen paarden de giftige plant niet en krijgen ze ongemerkt dodelijke hoeveelheden binnen. 
 
Elk jaar sterven er zowel in Nederland als België meerdere paarden aan deze natuurlijke killer. Ook voor pony’s, ezels en runderen is jacobskruiskruid levensgevaarlijk. Schapen en geiten zouden beter bestand zijn tegen het gif. Voor paarden is de dodelijke dosis 5 tot 10% van hun eigen lichaamsgewicht. Dat lijkt erg veel, maar met de grote hoeveelheden groenvoer die de dieren per dag verzetten, is die grens sneller bereikt dan je denkt. 
 

Wat zijn de symptomen van een vergiftiging? 

Dat komt omdat het gif van jacobskruiskruid zich opstapelt in het lichaam van je dier. Ze kunnen dus niet alleen problemen ondervinden van een eenmalige, grote inname. Ook wanneer ze herhaaldelijk kleine beetjes opeten, richt dat onomkeerbare schade aan. Vooral de lever is vatbaar voor het gif van jacobskruiskruid. Eens vergiftigd, is er geen genezing mogelijk. Het enige wat je kan doen, is voorkomen dat je dieren het kruid opeten. 

Een paard met vergiftigingsverschijnselen krijgt een doffe vacht, eet moeilijk, ontwikkelt diarree, gedraagt zich sloom en verliest gewicht. In een vergevorderd stadium tast het kruid ook het hart en het zenuwstelsel aan, wat zich uit in evenwichtsproblemen, verlies van zicht, moeilijk slikken, ongecoördineerde bewegingen en uiteindelijk verlamming. 
 

Hoe kan je jacobskruiskruid bestrijden? 

De eerste pluizige zaden van jacobskruiskruid verschijnen al in juli op het weidetoneel. De plant vermenigvuldigt zich razendsnel en hem helemaal verbannen, lukt vaak niet. Toch verwijder je het kruid liefst zoveel mogelijk, zodat naburige hooiweides niet ‘besmet’ geraken en de plant zich niet verder kan verspreiden. 
 
Met deze maatregelen voorkom je een invasie van jacobskruiskruid: 
 

• verwijder zoveel mogelijk planten inclusief wortels (draag handschoenen!)
• voorkom dat de plant zaad aanmaakt door tijdig te maaien (en het maaisel af te voeren)
• onderhoud je weide met voldoende mest zodat er een dik grastapijt ontstaat waarin jacobskruiskruid geen kans krijgt
• gebruik geen chemische bestrijdingsmiddelen op plekken waar je paard graast of waar je hooi wint - daardoor krijgen ook andere kruiden de kans om zich te ontwikkelen