Beestig

1. Voorkom bevroren drinkwater 

Dagelijks drinkt een kip makkelijk 25 cl (of één drinkglas) - ook wanneer het koud is. Dat doet ze met ontelbaar veel kleine slokjes, verspreid over de dag. Zorg er dus voor dat je kippen continu toegang hebben tot water dat niet bevroren is om aan die behoefte te voldoen. Dat kan je doen op verschillende manieren: 
 

• Ledig bij het ochtendgloren de drinkbak vol ijs en ververs het water. Controleer later op de dag of het water niet opnieuw bevroren is. 
   
• Bij nachtvorst volstaat het om de drinkbak bij zonsondergang binnen te nemen en ‘s morgens weer terug te zetten. ‘s Nachts drinken kippen niet, want ze slapen. 
   
• Leg een stuk isolerend piepschuim of wat hout onder de drinkbak om direct contact met de koude bodem te voorkomen. Zo bevriest het water minder snel. 
   
• Vervang je metalen drinkautomaat tijdelijk door een kunststof exemplaar. Plastic geleidt minder goed warmte (en dus ook koude) en bovendien lopen je kippen zo niet het risico om aan het koude metaal vast te vriezen met hun lellen. 
   
• Zet je drinkbak ‘s winters op een zonnige plek: alle beetjes helpen! 
   
• Een drijvend balletje brengt beweging in het wateroppervlak. Bij milde vrieskou kan dat voorkomen dat het bovenste waterlaagje bevriest. Je kan ook lichte vijverpomp installeren om het water in beweging te houden.  
   
• Kies eventueel voor een elektrische drinkbakverwarmer. Dat is de meest betrouwbare manier om altijd vloeibaar water te hebben voor je kippen.
     

Deze maatregelen neem je beter niet: 
 

• Strooi geen zout of suiker in het water. Dat verlaagt het vriespunt, waardoor het water minder snel bevriest, maar het is schadelijk voor de gezondheid van je vogels. 
   
• Geef geen lauw of warm water. De damp die boven het wateroppervlak ontstaat in een koude omgeving zet zich af op de naakte delen van het kippenhoofd, waardoor die kunnen bevriezen. 
   

Reken er niet op dat het ijs wel tijdig zal smelten wanneer het kwik overdag boven nul komt. Omdat water uitzet bij het vriezen, kunnen courante drinkautomaten op één nacht tijd helemaal leeg lopen. Onder elke weersomstandigheid is het trouwens raadzaam om tweemaal daags te checken of je kippen nog voldoende drinkwater hebben. Behalve vriesproblemen, kunnen er ook lekken optreden of kunnen onvoorzichtige kippen de hele boel omgooien. 
 
 

2. Geef je kippen extra energierijke voeding 

Om hun lichaamstemperatuur op peil te houden, eten kippen tijdens de wintermaanden meer. Ook hun behoeften wijzigen: ze hebben meer nood aan koolhydraten en vetten, waardoor een gezonde granenmix te verkiezen is boven een eiwitrijke legkorrel. Zorg er sowieso voor dat je kippen meteen na het opstaan en vlak voor het slapengaan een extra portie energie kunnen verwerken. ‘s Morgens hebben ze dat nodig om hun reserves aan te vullen, ‘s avonds om de nacht goed in te gaan. 
 
Met deze extraatjes kan je je kippen verwennen in de winter: 
 

• Een handje muesli
   
• Vlokreeftjes, zijderupsen of gedroogde insecten
   
• Zaden en pitten  
   
• Levende of gedroogde meelwormen 
   
• Zelf gekweekte kiemgroenten 
   
• Af en toe een beetje kattenvoer
   
• Een beetje gekookte aardappelen, pasta of rijst 
   
• Wat appelazijn of een vitaminesupplement in het drinkwater 

3. Voorkom bevroren kammen, lellen en poten 

De kammen en de lellen van je kippen zijn letterlijk ‘naakt vel’, maar je kan je kippen moeilijk een sjaal en muts aantrekken. Vooral kippen met grote kopversieringen lopen kans op vrieswonden. Dat gevaar ligt op de loer wanneer het vriest en tegelijk vochtig is: er ontstaat condens (kleine druppeltjes water) op de huid, waarna het geheel bevriest. Bevroren huiddelen herken je aan blauwrode plekken, die enkele weken later kunnen afsterven. Daarnaast lopen kippen met pootveren (zoals zijdehoenders en brahma’s) gevaar op samenklonterend sneeuw waardoor hun poten kunnen bevriezen. 
 
Volgende maatregelen kan je nemen om bevroren lichaamsdelen te voorkomen:  
 

• Geef je kippen een droge, tochtvrije schuilplaats om zich in terug te trekken bij koude
   
• Voorzie drinkbakken met een smalle drinkspleet, zodat de lellen niet in het water hangen tijdens het drinken
   
• Smeer bij ernstige kou de lellen en kammen in met vaseline of uierzalf
   
• Controleer kippen met pootveren regelmatig en smelt eventueel samengekoekt ijs met een haardroger op gemiddelde warmte. 

 
 

4. Geef je kippen wat te scharrelen 

Voor kippen met normale poten is sneeuw in theorie geen probleem, maar het bedekt wel hun dagelijkse ‘tafel’ met lekkers. Bovendien vinden ze dat bevroren water aan hun poten een raar gevoel, waardoor ze minder vaak buiten komen. Ze zullen je dus maar wat dankbaar zijn wanneer je bepaalde delen van hun uitloop - liefst bij de ingang naar hun nachthok - dagelijks even sneeuwvrij maakt. Daar kunnen ze naar hartenlust scharrelen en je kan er ook hun voedsel aanbieden, zodat ze hun pootjes niet nat (en koud) hoeven te maken. 
 
Een overdekt stukje kippenren zorgt ervoor dat je kippen niet alleen droog buiten kunnen zitten, maar ook dat ze een felbegeerd stofbad kunnen nemen. Voorkom dat je kippenren tijdens een natte winter verandert in een oneindig modderbad, want daar wordt geen enkele kip gelukkig van. 
 
 

5. Welke kippen hebben extra verwarming nodig? 

De meeste kippenrassen kunnen wel tegen een vriesopstoot, maar er zijn ook kippen die helemaal niet zo goed bestand zijn tegen de kou. De piepkleine serama bijvoorbeeld - het kleinste kippenras ter wereld - kan letterlijk doodvriezen in een onverwarmd hok. Ook heel wat vechthoenders zijn minder goed bestand tegen de kou omdat hun lichaam aangepast is aan de warme oorden van hun oorsprong. Kippen met gekrulde veren, zoals sommige cochins, kunnen zichzelf minder goed isoleren en hebben nood aan bijverwarming. Tenslotte is het een goede zaak om in de gaten te houden of je kippen de rui wel goed doorgekomen zijn. Hebben ze bij de eerste vrieskou nog steeds geen nieuw verenkleed, dan kunnen ze ook wat extra warmte gebruiken.