Beestig

1. Een kat kan voelen met haar snorharen, zelfs zonder aanraken 

Een kat zonder snorharen is als een mens zonder vingertoppen. De minste beweging van haar lange, stugge haren wordt opgevangen door zenuwcellen die zich in het haarzakje aan de basis van de snorhaar bevinden. Zo voelt je kat het dus meteen wanneer haar snorharen aangeraakt worden, maar ook luchtstromingen beroeren haar fijne snor. 
 
 

2. Snorharen vangen verziendheid op

Katten zijn uitstekende jagers en om een prooi te vangen, gooien ze al hun zintuigen in de strijd. Ze vangen geurtjes op in de lucht, luisteren naar het geritsel van muizen, stellen hun ogen scherp op de kleinste beweging en dan … bam! Slaan ze toe. Vooral voor die allerlaatste stap komen hun snorharen uiterst goed van pas. Want katten zijn van nature verziend - dat wil zeggen dat ze dichtbij moeilijk kunnen scherpstellen. Gedurende de laatste 30 centimeters van hun aanval steken ze daarom hun snorharen recht vooruit, zodat ze precies kunnen bepalen wanneer ze hun kaken moeten dichtklappen. 
 
 

3. Doet het pijn wanneer je een snorhaar afknipt? 

De gevoelszenuwen waarmee snorharen aanrakingen en bewegingen detecteren, zitten in het haarzakje aan de basis van het haar. Het haar zelf is - net zoals onze haren - totaal ongevoelig. Maar dat wil niet zeggen dat je de snorharen van je kat zomaar mag bijknippen! Je kon hierboven al lezen hoe belangrijk de kattensnor is om te voelen en te jagen. Bovendien dragen snorharen bij tot enkele bewonderenswaardige superpowers van je kat, zoals navigeren in het donker en communiceren met soortgenoten (zie verder). 
 
 

4. Hoe kunnen katten kijken in het donker? 

Wanneer het helemaal pikdonker is, zien katten evenveel als wij: niets. Maar in de schemering (en tijdens een doorsnee nacht met licht van de maan, de sterren en de omgeving) hebben katten veel streepjes voor. Dat komt omdat hun ogen uitgerust zijn met veel meer lichtgevoelige staafjes (maar veel minder kleurgevoelige kegeltjes) dan mensenogen. Daarnaast hebben katten achter het netvlies een extra orgaantje - het tapetum lucidum - dat als een spiegel invallend licht terugkaatst. Zo wordt er meer licht gevangen door het oog en ziet de kat meer contrast in de schemering. Tenslotte is een belangrijke rol weggelegd voor de snorharen van je kat wanneer ze zich in het donker beweegt. Ze dienen als een extra navigatiemiddel om obstakels te ontwijken en hun weg terug te vinden. 
 
 

5. Blindheid maskeren met je snorharen

Sommige katteneigenaars schrikken zich een hoedje wanneer de dierenarts hen vertelt dat poes-lief haast niets meer ziet. Dat komt omdat blinde katten zich vaak prima weten te oriënteren in een omgeving die ze kennen - zo lang zetels, kattenbakken en eetkommetjes maar op dezelfde plek blijven staan. Wie een blinde kat in haar dagelijkse leven observeert, krijgt een betere kijk op de manier waarop katten ook in het donker de weg niet kwijtraken. 

6. Vertellen snorharen iets over de dikte van je kat? 

Een hardnekkige boerenwijsheid gaat er prat op dat katten met hun snorharen kunnen bepalen of ze ergens wel of niet doorheen passen. Dat zou dan betekenen dat dikke katten langere snorharen hebben. Die vlieger gaat echter niet op, want de lengte van de tasters wordt eerder genetisch dan nutritioneel bepaald. De langste snorharen ooit - 19 cm aan één zijde - behoren overigens toe aan Maine coon Missi die helemaal geen overgewicht had op het tijdstip van meten! Het kan natuurlijk ook zo zijn dat katten op basis van eerdere ervaringen bepalen hoeveel druk op de snorharen wenselijk is. M.a.w. “als ik dit gevoel krijg, pas ik er wel doorheen”. Daar zit vermoedelijk iets in, al blijkt de praktijk niet 100% fool-proof, getuige de duizenden katten die jaarlijks wél uit penibele situaties gered moeten worden. 
 
 

7. Snorhaarmoeheid: feit of fictie? 

De laatste jaren is er onder kattenliefhebbers veel te doen rond ‘snorhaarmoeheid’ of in het Engels ‘whiskers fatigue’. Die stresserende conditie zou optreden wanneer katten uit een te smal en/of hoog bakje moeten eten of drinken, omdat hun hypergevoelige snorharen continu met de wand in aanraking komen. Als gevolg daarvan zouden katten minder vlot eten en vaker morsen. De oplossing is eenvoudig: eet- en drinkbakjes vervangen door brede, ondiepe schalen. Wetenschappers vinden tot nu toe echter geen enkel bewijs voor het bestaan van deze aandoening. Wie het zekere voor het onzekere wil nemen, raden we aan om de keuze over te laten aan de kat: experimenteer met verschillende types eet- en drinkbakjes en zo zal je vanzelf merken waaruit je kat het liefste eet! 
 
 

8. Tastharen boven de ogen, op de kin en aan de poten 

Wie zijn kat tijdens het dagelijkse schootmoment aan een grondige inspectie onderwerpt, vindt vast nog meer stugge tastharen dan enkel ter hoogte van de wangen. Ook boven de ogen bevinden zich typische tasters, die o.a. de knipreflex van de ogen reguleren. Bij gevaar van bovenaf, triggert aanraking van de oogtasters het sluiten van de ogen. De tastharen op de kin hebben eenzelfde functie als de wangharen. Nog meer tastharen duiken op aan de achterzijde van de voorpoten. Omdat dagactieve katachtigen deze tasters niet hebben, kunnen we besluiten dat ze dienen als hulp tijdens een nachtelijke jachtpartij. 
 
 

9. Katten communiceren ook met hun snorharen 

Behalve om mee te voelen, gebruiken katten hun prachtige snor ook om hun bedoelingen te uiten. Ze maken dan ook een belangrijk onderdeel uit van het repertoire aan lichaamstaal dat elke kat onder de knie heeft. Een bange kat legt haar snorharen strak tegen de wangen, uit angst haar levensbelangrijke tools te beschadigen. Let wel: ook een kat die zich doorheen een nauwe doorgang wil wurmen, zal haar snorharen tijdelijk platdrukken zonder dat ze zich daarom angstig voelt. Een opgewonden of alerte kat steekt haar parmantige snor recht naar voren, klaar om in actie te schieten tijdens een spel- of jachtmoment. Maar let op: ook vlak voor een agressieve aanval zet ze haar snor mee in de startblokken. Op zo’n moment verraadt de rest van haar lichaamstaal je de echte gevoelens van je kat.  
 
  

10. Welke katten hebben geen snorharen? 

Sommige katten hebben weinig of geen snorharen, bijvoorbeeld naaktkatten zoals de sphynx. Meestal leren deze katten leven met hun beperking, maar hou er rekening mee dat ze het moeilijker hebben om te navigeren in het donker of wanneer ze op latere leeftijd blind worden. Rassen met een krulvacht, zoals de Cornish rex en de Devon rex, hebben dan weer gekrulde snorharen. Verlies een kat die voorheen een weelderige snor had haar tastharen? Eentje kan geen kwaad - dat is zelfs heel normaal - maar wanneer ze massaal uitvallen is een medische check-up nodig. Bij het gebruik van sommige geneesmiddelen, zoals chemotherapie, is het verliezen van snorharen zelfs een veelvoorkomende bijwerking.