Beestig

Waar komt de munchkin vandaan? 

Katten met korte poten kunnen plots opduiken wanneer perfect gezonde katten met elkaar paren. Hun aparte uiterlijk wordt veroorzaakt door een genetische mutatie die heel af en toe spontaan optreedt. Katten hebben slechts één zo’n (dominant) gen nodig om laag-bij-de-grondse pootjes te ontwikkelen. Dat gen kunnen ze doorgeven aan hun nakomelingen, maar er is één groot gevaar: kittens die twee zulke genen meekrijgen van hun ouders, zijn ten dode opgeschreven. 
 
Toch wordt er lustig gefokt met dwergkatten of munchkins, omdat er altijd wel liefhebbers te vinden zijn voor dieren met een ‘speciaal’ uiterlijk. Om dodelijke genencombinaties te voorkomen, kruisen fokkers hun kortbenige munchkins altijd met langbenige katten. Daarom hebben slechts de helft van elk nestje kittens ook effectief korte pootjes, wat de kleine katten nog ‘exclusiever’ maakt. Er wordt dan ook veel geld neergeteld voor een zeldzame munchkin. 
 
Hoe exclusief het ras ook is, het is belangrijk om altijd in het achterhoofd te houden dat katten met dwerggroei abnormaal zijn. Ze lijden aan ‘achondroplasie’, een kraakbeenaandoening waarbij lange pijpbeenderen - zoals die in de poten - zich niet normaal ontwikkelen. De aandoening bestaat ook bij mensen en veroorzaakt daar eveneens een vorm van dwerggroei die zich uit in te korte ledematen. 
 
 

Heeft de munchkin gezondheidsproblemen? 

Dat katten met korte poten er schattig uitzien, is dan ook zowat de enige bestaansreden van dit controversiële kattenras. Want voor de rest heeft de munchkin geen enkel voordeel aan zijn afwijkende uiterlijk. Toegegeven: de munchkin heeft geen ondermaatse levensverwachting en wordt net zoals veel andere rassen 12 tot 15 jaar. Maar doorheen die jaren kan de kleine kat wel serieuze gezondheidsproblemen ontwikkelen. 
 
Een eerste aandoening stelt zich ter hoogte van de ruggengraat. Munchkins zien er vaak extra ‘stevig’ uit en dat zijn ze ook: ter hoogte van de schouders zijn ze flink gespierd om hun waggelend gangwerk te compenseren. Die overtollige spieren oefenen een onnatuurlijke druk uit op de wervelkolom, waardoor de rug pijnlijk scheef kan groeien (lordose). De misvormde ruggengraat drukt op zijn beurt op hart, longen en luchtpijp, met alle kwalijke gevolgen vandien. 
 
En er kunnen nog meer problemen optreden ter hoogte van de luchtwegen, wanneer munchkins geboren worden met een ingedeukt borstbeen. Dat knijpt de luchtpijp samen en belemmert een normale ademhaling. Dieren die hier last van hebben, verkeren continu in ademnood.

Kan een kat met korte poten normaal bewegen? 

Katten zijn van nature dieren die zich lenig en gezwind door drie dimensies bewegen. Ze zijn van oudsher zowel roof- als prooidier en hun welzijn is grotendeels afhankelijk van de mate waarin ze zich in veiligheid kunnen brengen voor potentiële belagers. Klimmen, klauteren, rennen en springen behoren tot het natuurlijke gedragsrepertoire dat elke kat zou moeten kunnen uitvoeren.  
 
De kleine munchkin met zijn korte poten heeft het moeilijk om vlotjes al die gekke bewegingen uit te voeren. Dat zie je al wanneer je de kat gewoon ziet rond stappen: ze heeft een karakteristieke waggelgang die haar mobiliteit belemmert (hoewel veel mensen net dat aspect zo ‘koddig’ vinden). Ook kan de munchkin minder hoog springen, hoewel liefhebbende eigenaars beweren dat ze dat compenseert met uitstekende klimcapaciteiten. Toch blijft het een grote handicap dat deze katten zich niet in één beweging kunnen verzekeren van een hoge en veilige uitkijkpost. 
 
Het abnormale bewegingsapparaat van de munchkin lijdt trouwens ernstig onder zijn disproportionele afmetingen. Net zoals bij kortpotige hondenrassen komt bij de munchkin vaker dan gemiddeld ‘patella luxatie’ of een loszittende knieschijf voor. Daarnaast zijn de korte pootjes eigenlijk ongeschikt om een volgroeid kattenlichaam te dragen: de munchkin krijgt vaak te maken met problemen ter hoogte van de pezen. En dan hebben we het nog niet gehad over het voorkomen van hernia’s (in rug en hals) en een verhoogde kans op artrosevorming. 
 
 

Hoe verantwoord is het om munchkins te fokken? 

Wie tot hier gelezen heeft, begrijpt vast waarom munchkins (en andere kortpotige kattenrassen) op veel plaatsen geen officiële rasstatus krijgen. Er zijn tegenwoordig zelfs steeds meer landen (bijvoorbeeld Nederland) die een fokverbod opleggen. Ter verdediging claimen liefhebbers van het ras dat er ook zonder selectie af en toe kortpotige katten geboren worden én dat hoogpotige katten soms dezelfde gezondheidsproblemen ontwikkelen. 
 
We moeten ons echter ten allen tijde blijven afvragen op welke manier het goed te praten is om moedwillig gehandicapte katten op de wereld te zetten. Het is niet omdat de natuur af en toe een foutje maakt, dat we die fout moeten uitvergroten en aanmoedigen. Laten we met z’n allen onze verantwoordelijkheid nemen en stoppen met het verheerlijken van uiterlijke kenmerken waaraan ons geliefde huisdier alleen maar last ondervindt. Schattigheid mag nooit boven gezondheid komen te staan. 
 
Meer weten over designerrassen? Lees ook ons artikel over de Scottish Fold, het eerste ras dat in België verboden wordt omwille van gezondheidsproblemen t.g.v. een abnormaal uiterlijk.