Beestig

Hoe ontstaat een blaassteen?

Wanneer voedingsstoffen, zoals bepaalde mineralen, niet correct verwerkt worden door het lichaam, blijven ze in de blaas rondzweven. Is de samenstelling van de urine niet optimaal – dit wil zeggen: wanneer die een te hoge of te lage pH-waarde heeft – dan gaan de mineralen mettertijd aan elkaar klonteren tot kristallen. Je krijgt dan het zogenaamde blaasgruis. Hoe meer kristallen aan elkaar klitten, hoe groter de brokjes worden, tot je van een echte blaassteen kan spreken.
 
De meest voorkomende blaasstenen bij katten zijn:
 

• Calciumoxalaatstenen: verbinding tussen calcium en oxalaat, ontstaan in urine met een lage pH-waarde en moeten altijd operatief verwijderd worden.
   
• Struvietstenen: verbinding tussen magnesium, ammonium en fosfaat, ontstaan in urine met een hoge pH-waarde. Soms kan een aangepaste veterinaire voeding deze steentjes oplossen.
   
• Cystinestenen: bij een verhoogde concentratie van het aminozuur cystine, ontstaan in urine met een lage pH-waarde en zijn eerder zeldzaam bij katten.

Hoe zie je of je kat last heeft van blaasgruis of blaasstenen?

De blaas is geïrriteerd en pijnlijk, dus je zal merken dat je kat moeite heeft met plassen.
 

• Je kat plast vaker of langer dan gewoonlijk. 
   
• Je kat kiest plots andere plekjes uit om te plassen.
   
• Je kat miauwt of jankt zachtjes tijdens het plassen. 
   
• Soms zie je bloed in de urine.
   
• Je kat plast kleine plasjes/druppels.
   
• Je kat is onrustig en stapt in en uit de kattenbak.

 
Gaat je kat op de kattenbak, hou de kattenbakvulling dan goed in de gaten. Heeft ze last van blaasgruis of blaasstenen, dat zal je zien dat er waarschijnlijk een beetje bloed in de urine zit – hoewel dit niet altijd het geval hoeft te zijn. Dat komt door de ruwe kristallen die rondzweven in de blaas en deze langs binnenuit beschadigen. Het bloed zorgt er vervolgens voor dat er bacteriën in de steriele omgeving van de blaas kunnen groeien. Deze bacteriën produceren het enzym urease, wat de pH-waarde van de blaas omhoog of omlaag doet gaan. Daardoor ontstaan nieuwe kristallen, die op hun beurt weer voor bloed in de urine zorgen en zo is de vicieuze cirkel rond. 

Zonder behandeling blijft het aantal kristallen voortdurend toenemen, wat de kans op het ontstaan van grotere blaasstenen – en dito complicaties – alleen maar vergroot. Wanneer de plasbuis verstopt raakt door blaasgruis of blaasstenen, kan de urine niet meer wegvloeien. De enige weg is dan terug omhoog, waar ze vandaan komt – naar de nieren dus. De nieren raken vervolgens opnieuw gevuld, waardoor de urine weer in de bloedbaan terechtkomt en de kat zichzelf langzaam maar zeker vergiftigt. 
 
 

Groter probleem bij katers dan bij poezen

Bij katers is de plasbuis smaller en heeft die een S-vorm, zoals de sifon of zwanenhals van een toilet, wat maakt hij veel makkelijker verstopt raakt door blaasgruis of blaasstenen dan bij poezen. In heel ernstige gevallen moet er chirurgisch ingegrepen worden en krijgt de kater bij wijze van spreken een geslachtsoperatie. De dierenarts maakt dan een opening vlak voor de plasbuis, zodat de urine via die weg uit de blaas kan weglopen. En dat is geen prettige operatie ... Een wond heeft namelijk de neiging om dicht te groeien, maar deze moet net open blijven. Bovendien loopt de urine voortdurend langs de open wonde, wat enorm pijnlijk is voor de kat. Deze operatie voorkomen, is dus erg belangrijk! Gelukkig is dit enkel nodig wanneer andere ingrepen, zoals het terugspoelen van steentjes naar de blaas door middel van een sonde, niet helpen.
 
 

Verwijderen van blaasstenen bij je kat

Merk je dat je kat problemen bij het plassen ondervindt of zit er bloed in haar urine? Dan ga je best de dag zelf nog naar de dierenarts, om te voorkomen dat het blaasgruis samenklontert tot een blaassteen en de boel gaat blokkeren.
 
Eerst en vooral zal de dierenarts een urinestaal van je kat afnemen, om meteen te onderzoeken hoe het met de zuurtegraad gesteld is en of er bloed in de urine zit. Onder de microscoop kan de dierenarts ook zien of er kristallen of bacteriën aanwezig zijn. Zo kan precies bepaald worden in welke fase van de vicieuze cirkel je kat zich precies bevindt, en indien nodig alvast een antibioticum en eventuele pijnstillers toegediend worden. Is er twijfel na het urineonderzoek? Dan zal de dierenarts altijd een echo of röntgenfoto maken, waarop blaasstenen en vaak ook blaasgruis heel duidelijk zichtbaar zijn. Zo kan de diagnose al in een vroeg stadium gesteld worden en kan de behandeling snel opgestart worden.

Gaat het om een blaassteentje dat vastzit in de plasbuis? Dan wordt heel voorzichtig een katheter ingebracht om de blaas te ‘flushen’, zoals dat heet. Is het steentje te groot, dan zit er niets anders op dan het operatief te verwijderen. 
 
 

Hoe hou je je kat ‘blaassteenvrij’?

Is het steentje opgelost of weggehaald? Dan heb je natuurlijk geen garantie dat dit voor eeuwig zo zal blijven. Je kan het vergelijken met een verkalkte kraan in je huis: je verwijdert de kalk met een beetje azijn, maar een week later zit je opnieuw met kalkaanslag. Wil je in de toekomst geen verkalkte kraan meer, dan installeer je beter een waterontkalker. Om te voorkomen dat je kat al snel weer last krijgt van blaasstenen, moet de dierenarts dus de pH-waarde van de blaas bijstellen, zodat er zich geen kristalletjes meer kunnen vormen. Hoe weet je nu of de pH-waarde omhoog of omlaag moet? Simpel: door te achterhalen om welk type steen het gaat. En dat komt de dierenarts te weten door de verwijderde steen voor analyse naar een labo op te sturen.
 
Eens duidelijk is om welk type steen het gaat, krijgt je kat in de eerste plaats een aangepaste voeding voorgeschreven. Maar nog belangrijker: het is jouw taak om het drinkgedrag van je kat te stimuleren. Dat kan je doen door verschillende drinkbakjes in huis te verspreiden of door gebruik te maken van een aantrekkelijk drinkfonteintje. Zorg dat je kat nooit zonder vers water komt te zitten! Eventueel kan je haar ook speciale drankjes zoals kattenmelk of wat meer natvoer geven – niet zo goed voor de tanden, maar wel voor de blaas, dus die keuze is wel te verantwoorden voor de gezondheid van je kat. Bespreek dit alleszins eerst met je dierenarts, die kan je hier het beste advies in geven. En zo heb je met een dagelijkse portie aangepaste voeding en extra drinkwater eigenlijk heel eenvoudig een ‘waterontkalker’ voor je kat in elkaar gepuzzeld!

Waarom is jouw kat gevoelig voor blaasstenen?

Hoe het komt dat de ene kat regelmatig blaasstenen krijgt en de andere niet, is voorlopig moeilijk te verklaren. Genetische aanleg kan een rol spelen, hoewel bij twee katten uit hetzelfde nest die hetzelfde voer krijgen toch één kat blaasstenen kan aanmaken en de andere niet. 
 
Ook stressgevoeligheid kan aanleiding geven tot het aanmaken van blaasstenen, omdat de kat dan minder zal drinken en een ander eetpatroon kan vertonen. Hierdoor raken de kristallen niet meer mooi opgelost. 
 
En zoals bij wel meer gezondheidsproblemen kunnen blaasstenen ook het gevolg zijn van overgewicht. Gezonde voeding, correcte porties en voldoende lichaamsbeweging zijn essentieel voor het welzijn van je kat!