En hoe meer jouw kat op haar spiegelbeeld reageert door haar haren op te zetten, haar rug bol te maken, te blazen en te krijsen, hoe meer de andere kat dat ook doet. Het is een vicieuze cirkel die duurt tot je kat op de vlucht slaat. Sommige katten zullen hun spiegelbeeld compleet negeren, in de hoop dat de andere afdruipt, nog andere katten gaan achter de spiegel op zoek naar de indringer. Hoe je kat er ook op reageert, het is dus allesbehalve een fijne ervaring voor haar.
Welke dieren herkennen zichzelf wel in een spiegel?
De spiegeltest was jarenlang een erg populair experiment onder gedragswetenschappers om te ontdekken hoe 'zelfbewust' een dier is - of toch: om te ontdekken welke dieren hun eigen lichaam herkennen in een spiegel. Voor die test wordt een dier voor een spiegel geplaatst met een visuele markering, zoals een krijtstreep, op het voorhoofd. Zijn reactie wordt vergeleken met hoe het dier tevoren reageerde, toen er geen markering was. Als het dier van positie verandert om beter te kunnen zien of de markering aanraakt of wegveegt, beseft het dat het naar zijn eigen spiegelbeeld kijkt. Het dier is zich bewust van zijn eigen lichaam en is geslaagd voor de spiegeltest. Reageert het dier niet op de markering, dan denkt het dat zijn spiegelbeeld een soortgenoot is, die al dan niet het beste met hem voorheeft. Katten slagen niet voor deze test, maar Aziatische olifanten, mensapen, dolfijnen, orka’s en eksters wel.Toch is er tegenwoordig ook heel wat kritiek te horen over deze test. Want niet alle dieren zijn zo visueel ingesteld als wij om soortgenoten te herkennen. Ze baseren zich bijvoorbeeld op geuren of geluiden, soms zelfs op hun tastzin, om te ontdekken met wie ze te maken hebben. Zeggen dat zulke dieren zich niet bewust zijn van hun eigen lichaam omdat ze een aangebrachte vlek niet wegvegen, is véél te kort door de bocht.
Daarnaast spelen ook leerprocessen een rol. Kraaien gebruiken bijvoorbeeld plassen water om zichzelf aan een onderzoek te onderwerpen, maar kunnen veel minder goed om met de hoge helderheid van een echte spiegel. En er zijn ook diersoorten die in eerste instantie niet slagen voor de spiegeltest, maar wel getraind kunnen worden om het experiment succesvol te doorstaan. Hoe slim is het dier dan?
