Beestig

Het is niet zo dat er helemaal nooit hanen gecastreerd of ‘gekapoeneerd’ worden. In de vleesindustrie zijn kapoenen - hanen zonder teelballen - gegeerd gevogelte omdat ze erg groot worden en mals vlees opleveren. De chirurgische techniek die nodig is om een haan te kapoeneren, is echter niet zonder risico. Van de piepjonge hanen die eraan onderworpen worden, overleeft een groot deel de ingreep niet. Daarom is het castreren van hanen (en andere mannelijke vogels) in België en Nederland bij wet verboden. 
 
 

Waarom is het zo moeilijk om een haan te castreren? 

In tegenstelling tot bij honden, katten, paarden en veel andere huisdieren, bevinden de testikels van een vogel zich binnenin het lichaam. Dat maakt het veel moeilijker om hen te bereiken. Bovendien zitten ze op een goed verborgen plek, hoog tegen de ruggengraat en vlak bij de nieren. Omdat er ook nog eens belangrijke, grote bloedvaten in de buurt van de teelballen liggen, is de kans op complicaties erg groot. Mocht je een volwassen haan toch willen opereren, dan ligt de slaagkans op minder dan 50% - de andere helft bloedt letterlijk dood.  
 
 

Waarom willen mensen hun haan castreren? 

Dat castreren onmogelijk is, is een harde domper voor veel kippeneigenaren die een goede band hebben met hun haan. Ze houden van hun kleurrijke huisdier en nemen zijn gekraai voor lief, maar de buren zijn minder grote fan van zijn ballades. Als laatste redmiddel hopen ze dat het wegnemen van zijn edele delen hun haan tot rede zal brengen. 
 
Een andere belangrijke reden om in te grijpen in de hormoonhuishouding van een haan, zijn ‘s mans schijnbaar onuitputtelijke driften. Wanneer je toom kippen zichtbaar lijdt onder de aanwezigheid van een haan die bevruchten heel serieus neemt, moet je ingrijpen. Met zijn scherpe sporen (lange nagels aan de achterkant van de poot) kan hij flink wat schade aanrichten wanneer hij té vaak dezelfde kip bestijgt. En ook een forse haan die regelmatig paart met krielkippen, moet voor het welzijn van je hennen op andere gedachten gebracht worden. 
 
Tenslotte zijn er ook hanen die zich agressief opstellen tegen eender wie zich in hun kippenren begeeft - zelfs hun goedbedoelende eigenaar. Een haan die zijn hennen verdedigt - zeker als het een groot ras is - kan indrukwekkend uit de hoek komen en is in staat om ook mensen te verwonden met zijn scherpe bek, klauwen en sporen.
 

Chemische castratie bij de haan kan helpen 

Een chirurgische ingreep is not done, maar je kan een haan wel ‘helpen’ met een hormoonimplantaat. Dat is een dosis testosteronremmers die onder de huid wordt aangebracht met behulp van een holle naald. Het hormoonimplantaat is ontwikkeld voor gebruik bij honden, maar leidt ook bij hanen tot enig resultaat. Wel verliest het zijn effect na een negental maanden, waarna de chemische castratie vernieuwd moet worden. 
 
Toch is ook dit geen wondermiddel. Welke invloed een chemische castratie heeft op jouw haan, kom je alleen te weten door het uit te proberen. Grofweg in 70 à 80% van de gevallen wordt de haan minder agressief en daalt zijn paringsdrang gevoelig. Zijn kraaigedrag zal echter nooit (volledig) wegvallen, waardoor je buren zich zullen blijven ergeren aan zijn geluidsoverlast. 
 
 

Kan je een haan op andere manieren doen stoppen met kraaien? 

Eerst en vooral moet je je afvragen of het wel wenselijk is om van een haan te verlangen dat hij niet meer kraait. Voor ons is zijn voortdurende gekukeleku misschien een bron van ergernis, voor hem (en voor je kippen) is het doodnormaal gedrag dat nu eenmaal deel uitmaakt van het haan-zijn. Wil je geen hanengekraai in je tuin, koop dan enkel volwassen kippen waarvan het geslacht met zekerheid geweten is. Blijf weg van zogenaamde ‘paaskuikens’, want dat zijn meestal haantjes die weinig waarde hebben in de pluimveeindustrie.  
 
Er wordt wel eens gevraagd om de ‘stembanden’ van een haan door te knippen om hem voor eeuwig te verstommen. Los van het feit dat het moedwillig ontnemen van normaal gedrag onder de noemer ‘dierenmishandeling’ valt, is het ook technisch onmogelijk … omdat een haan geen stembanden heeft! Vogels maken op een heel andere manier geluid dan zoogdieren, namelijk met behulp van een ‘syrinx’ - een stemapparaat bestaande uit kraakbeen en membranen, dat zich op de splitsing van de luchtpijp bevindt.  
 
Wil je je haan alvast tot een bepaald uur in de ochtend het zwijgen opleggen, sluit hem dan ‘s nachts (samen met je kippen) op in een pikdonker hok. Al kan het zijn dat hij zelfs dan regelmatig zijn keel openzet, wanneer hij bijvoorbeeld aan kraaiende buurhanen wil laten weten dat hij ook een heel mooi territorium bezit. Vaak zal er dus niets anders opzitten dan je neerleggen bij de situatie - of je moet op zoek naar een nieuwe thuis op de boerenbuiten voor je lieve, kleine testosteronbom.