Beestig

 
Oververmoeidheid herkennen

We maken vaak de vergelijking tussen honden en kleine kinderen, en dat is in deze kwestie eigenlijk niet anders. Kinderen die al te lang wakker zijn, raken oververmoeid en gaan dan net in overdrive in plaats van uitgeput in slaap te vallen. Ook een oververmoeide hond is zó doodop, dat zijn emmertje al snel overloopt. Puppy’s die te weinig slaap krijgen, verliezen sneller hun zelfcontrole en blijven veel meer in hun emoties hangen. Ze gaan dan zogenaamd ‘vervelend’ gedrag vertonen, zoals rijden, happen, bijten op je vingers, knabbelen op vanalles en nog wat … 

Sommige volwassen honden slagen erin om – wanneer ze voelen dat de vermoeidheid de kop opsteekt – zichzelf tot rust te brengen en een plekje te zoeken om te slapen. De meeste jonge pups echter herkennen die signalen bij zichzelf niet (of te weinig), en gaan dan zelfs nog méér over hun grenzen. Op dat moment is het jouw taak als verzorger en opvoeder om je puppy te helpen om die broodnodige rust te vinden.

 
 
Hoe vermijd je oververmoeidheid bij je pup? 

 

Werk met ‘actieve’ momenten

Laat je hond af en toe een uurtje uit de bench of de puppyren, zodat hij vrij kan rondlopen. Een spelletje kan gerust, maar je hoeft zeker niet met het hele gezin klaar te staan om je pup te entertainen. Laat hem gewoon wat rondsnuffelen, ergens op kauwen, enkele minuten spelen … Zo creëer je in zijn energieverbruik een golvend patroon in plaats van een lijn die recht naar boven loopt. Telkens je pup tussendoor even kan slapen, krijgt zijn niveau van opwinding de kans om weer te zakken, waarna het weer zal stijgen zodra hij wakker wordt. 
 
Hou er wel rekening mee dat twee uurtjes slapen niet voldoende is om dit ‘opwindingspeil’ volledig op nul te brengen. Doorheen de dag zal de hoeveelheid prikkels in het kopje van je pup onvermijdelijk opstapelen, wat uiteindelijk leidt tot een zogenaamde ‘zoomie’: het moment waarop een hond even helemaal losgeht in een uitbarsting van alle opgebouwde emoties en spanning van de dag. Voldoende slaap kan er wel voor zorgen dat dit moment wat later op de dag plaatsvindt of wat minder lang duurt.

Wie het gedrag en het karakter van zijn puppy al wat begint te kennen, zal na een tijdje haast feilloos kunnen aanvoelen wanneer dit moment eraan zit te komen. Hij geeft dan bepaalde signalen af waarmee hij communiceert dat hij over zijn grenzen aan het gaan is. Hoe hij dit precies aangeeft, is heel verschillend van hond tot hond. Weet je uit ervaring dat jouw hondje meestal uit z’n dak gaat rond een uur of zeven ’s avonds? Dan kan je hem om half zeven al in zijn puppyren of bench zetten, terwijl je er eventueel bij gaat zitten, en hem iets te kauwen geven. Zo komt hij wat tot rust en kan je de naderende ‘zoomie’ een beetje kanaliseren.

 
 
Zorg voor regelmaat en échte slaap

Waarom is het voor veel mensen zo moeilijk om oververmoeidheid bij puppy’s te voorkomen? Simpel: een nieuw hondje in huis, dat zorgt voor een nieuwe dynamiek in huis, zeker bij gezinnen met jonge kinderen en druk sociaal leven. Ze willen meteen vanalles ondernemen met die kleine puppy, hem overal mee naartoe slepen en ermee pronken bij vrienden en familie. En dat terwijl een jonge hond, net zoals een mensenbaby, vanaf dag één heel veel regelmaat en routine nodig heeft. 
 
De hele dag bezig zijn met je pup, hem voortdurend aaien en oppakken maakt dat je pup snel overprikkeld raakt. En dat kan ertoe leiden dat hij af en toe eens gaat happen om die spanning uit zijn lijf te krijgen. Wat is het resultaat? Elke keer je hondje hapt, duw je hem weg, waarna hij als een boemerang dubbel zo hard terugkomt. Voor je het weet, heb je het gevoel dat je een agressieve hond in huis genomen hebt. Dit gedrag heeft echter niets met agressie, maar met oververmoeidheid te maken. 

Onthoud ook dat er een verschil bestaat tussen ‘rustig liggen’ en ‘slapen’. Tijdens een bezoekje aan familie bijvoorbeeld kan een pup drie uur lang braaf onder een stoel liggen en amper bewegen. Toch zal hij ’s avonds meer last hebben van vermoeidheid dan een hondje dat regelmatig zijn ogen dichtgedaan en écht geslapen heeft. Zonder slaap blijven al die ontelbare externe prikkels namelijk de hersenen van je pup terroriseren, bij wijze van spreken. Op verplaatsing zal hij zich vermoedelijk nog inhouden, maar bij thuiskomst in zijn eigen, vertrouwde omgeving barst het waterballonnetje door de opgebouwde spanning dan onvermijdelijk open.
 
 

Bewaak de routine, ook in het weekend

Tijdens de week zijn de baasjes overdag meestal op het werk of op school, maar op zaterdag en zondag ziet de routine van een gemiddeld gezin er helemaal anders uit. Terwijl het op weekdagen heerlijk rustig is – ideaal voor lange dutjes – heerst er in het weekend veel meer drukte in huis. Bovendien staan er dan vaak meer sociale activiteiten en hobby’s op de planning, waar de hond mee naartoe genomen wordt.

Vergeet niet dat je met een puppy een extra gezinslid in huis hebt, waar je evenveel rekening mee moet houden als met een kleine baby. Probeer dus zeker de routine van de weekdagen zo goed mogelijk door te trekken naar het weekend en ga niet overcompenseren voor de tijd die je tijdens de week niet met je hond kon doorbrengen. Jonge ouders houden zich liefst ook zo goed mogelijk aan de vaste dutjestijden van hun baby, want ‘ze wat langer wakker houden’ is absoluut geen garantie op een betere nachtrust – vaak integendeel zelfs.
 
Uiteraard valt het niet te vermijden dat je af en toe eens moet afwijken van de vaste planning. Zolang je maar in het achterhoofd houdt dat je puppy dan niet alleen ’s avonds zich even zal ‘afreageren’, maar dat je ook de komende dagen een versnelling moet terugschakelen om hem te laten recupereren. Oververmoeidheid kan namelijk gemakkelijk een tijdje aanslepen. Ook al haalt je puppy op dag twee veel slaap in, toch kan hij op dag drie nog vervelend doen als gevolg van de overload aan prikkels op dag één. 
 
 

Oververmoeidheid bij volwassen honden vermijden

Tot nu toe hebben we het vooral over puppy’s gehad, maar ook een volwassen hond zou toch aan zestien uur slaap per dag moeten komen. Het verschil met een jonge puppy is wel dat een oudere hond zichzelf makkelijker tot rust kan brengen wanneer de vermoeidheidssignalen de kop opsteken. Deze signalen zijn min of meer dezelfde als bij pups, maar dan in een mildere versie. Geen nood, als je ze al kon herkennen in de puppyfase, zal je ze ook op latere leeftijd in hun subtielere vorm makkelijk kunnen oppikken.

Heb je je hond echter van pups af aan consequent te lang wakker gehouden, dan bestaat de kans dat hij niet geleerd heeft om uit zichzelf wat af te remmen. In dat geval zal hij ook als volwassen hond altijd met een ‘vol emmertje’ rondlopen, dat niet meer leeg kan lopen. Je krijgt dan honden die bijvoorbeeld sneller uitvallen tegen voorbijgangers, die hard gaan trekken aan de leiband of die meer last hebben van verlatingsangst.
  
Daarom is het dus erg belangrijk om je hond als puppy al te leren waar hij eventjes tot zichzelf kan komen wanneer hij over zijn toeren is. Neem hem mee naar de puppyren of bench, hang er eventueel een dekentje over om het donker te maken en blijf er desnoods bij zitten tot hij rustig indommelt. Dit is géén straf voor je hond, maar net een safe haven en een manier om hem te leren omgaan met een overvloed aan prikkels. Als alles goed gaat, neemt hij deze ‘oplossing’ mee in zijn latere leven en kan hij zichzelf als volwassen hond kalmeren wanneer het hem allemaal wat te veel wordt.