Beestig

We vallen maar meteen met de deur in huis: katten hebben geen verborgen agenda, hebben geen intentie om ons op het verkeerde been te zetten en willen ons niet bewust pijn doen. Maar wat is er dan wel aan de hand? Het fenomeen ‘valse kat’ ontstaat meestal door een combinatie van twee factoren: 
  

1. Katten houden van een ander soort affectie dan mensen
    
2. Mensen zijn niet goed in het lezen van lichaamstaal bij katten 
    

Maar vooraleer we die twee aspecten uitgebreid behandelen, eerst even dit: was je kat haar leven lang een knuffelkont die nooit een genagelde poot naar jou uitstak en reageert ze plots met ‘agressie’ op jouw goede bedoelingen? Of mag je haar ineens niet meer aanraken op plekjes waar ze vroeger geen problemen mee had? Maak dan een afspraak bij de dierenarts voor een grondige check-up. Plotse gedragsveranderingen hebben vaak een medische oorzaak! 
 
 

Waarom katten en mensen andere aai-wensen hebben

Wanneer katten elkaar vriendelijk ontmoeten, raken ze kort elkaars neus aan en geven ze hooguit een wederzijds kopje. Klaar! Meer affectie deelt een kat van nature niet met haar vrienden, tenzij een oppervlakkige wasbeurt waarop een ‘sociaal duo’ elkaar trakteert. Kortom: katten doen nét genoeg om elkaars geuren uit te wisselen op een korte en gereserveerde manier. 

Wij, mensen, daarentegen kunnen maar geen genoeg krijgen van lichamelijkheid en projecteren dat ook op onze huisdieren. We willen onze besnorde huisgenootjes het liefst vaak, langdurig en intens knuffelen. Er bestaan trouwens katten die daar net zoals wij geen genoeg van krijgen – de uitzonderingen op de regel – maar die katten zijn in de minderheid. 
 
We zitten hier dus met een klassiek geval van tegengestelde belangen, al is het ook niet zo dat katten helemaal niet houden van sociaal contact. Ze zijn echt wel gesteld op onze nabijheid, liggen graag in onze buurt (of zelfs op onze schoot) en uiten hun genegenheid met liefdevolle kopjes. Maar al dat bepotelen van hun lichaam? Daar bedankt Kat Modaal vriendelijk voor. 
 
 

Streeltips voor katteneigenaars: hoe worden katten graag geaaid? 

Katten houden dus wél van sociaal contact, maar op hun eigen voorwaarden. Steek daarom even je hand of losse vuist uit naar je kat, vooraleer je overgaat op fysieke aanrakingen. Ruikt je kat aan je hand en krijg je een enthousiast kopje? Dan kan je met een gerust hart, maar kort, je kat aaien. Doe dat niet met je vlakke hand – die is erg groot voor zo’n klein dier – maar bijvoorbeeld heel zachtjes met één of twee vingers. Stop na enkele seconden en wacht even af. Krijg je opnieuw een kopje? Dan kan je verder gaan met aaien.

Het loont ook de moeite om je kat beter te leren kennen zodat je voortaan weet waar ze een korte massage op prijs stelt. De meeste kans op aanvaarding heb je op plekken die je kat gebruikt om de omgeving te markeren met haar geur: 
 

• de kop
   
• de wangen
   
• onder de kin
   
• de flanken

 
Sommige katten worden ook graag geaaid op het uiteinde van de rug en steken dan hun achterwerk parmantig in de lucht, maar lang niet elke kat kan deze vorm van affectie appreciëren. Blijf sowieso weg van gevoelige plekjes zoals de pootjes en de buik van je kat, daar wordt bijna geen enkele kat graag gestreeld. 
 
 

Hoe kan het lezen van lichaamstaal je helpen bij het strelen van je kat? 

Katten communiceren vooral met geuren en met hun lichaam. Als regelrechte geur-analfabeten – mensen ruiken alleen extreem intense geuren – kunnen wij helaas weinig aanvangen met die eerste vorm van communicatie. Maar we kunnen wél leren om de lichaamstaal van katten beter te ontcijferen. Want daar gaat het nog al te vaak mis. 
 
Een kat die ‘plots’ aanvalt, heeft meestal al heel wat signalen getoond die vertellen dat ze geen zin heeft in lichamelijke affectie. Zo probeert ze jou op een subtiele manier op andere gedachten te brengen. Heb je geen oog voor haar verzuchtingen, dan zit er (in de ogen van je kat) niets anders op dan je fysiek een halt toe te roepen. Dat is het moment waarop je kat in je handen bijt of begint te krabben. 
 
 

Welke lichaamstaal heb je als katteneigenaar mogelijk gemist?  

 

• een licht kwispelende staartpunt
   
• een stevig zwiepende staart
   
• een gespannen lichaam
   
• oren die ‘half’ plat liggen
   
• snorharen die meer naar achteren wijzen 
   
• opengesperde ogen

 
Om bovenstaande signalen te leren herkennen, moet je je kat regelmatig observeren. Maar tijdens het strelen zijn we vaak met andere dingen bezig: praten met een tafelgenoot, een boek lezen, tv kijken … en dan lijkt het voor je kat dat ze in het ijle staat te ‘roepen’ met haar overduidelijke lichaamstaal. 

Wanneer de stresssignalen van een kat keer op keer genegeerd worden door haar mens, bestaat de kans dat de kat in kwestie besluit dat lichaamstaal niet werkt en ze voortaan geen waarschuwing meer uitstuurt. Zulke katten lijken nog moeilijker te doorgronden, maar eigenlijk moeten ze gewoon de kans krijgen om opnieuw vertrouwen op te bouwen. 
 
 

Hoe reageer je op een kat die jou fysiek een halt toe roept? 

Het is nogal evident dat je dan stopt met strelen, maar probeer de reflex te bedwingen om je hand meteen weg te trekken. Wanneer je kat haar klauwen of tanden in je handen heeft geplant, kan een plotse beweging van je hand aanleiding zijn tot nog meer ‘agressie’. De beste (maar allerminst eenvoudige) optie is om te stoppen met strelen zonder je hand weg te nemen. De meeste katten zetten hun offensief dan vanzelf stop, waarna je traag maar zeker je hand kan verwijderen uit de situatie. Bestraf of berisp je kat niet, maar neem even een ‘pauze’ van elkaar zodat je kat (en jijzelf) even kunnen afkoelen. 
 
 

Welke signalen van katten wordt vaak verkeerd geïnterpreteerd? 

Om af te sluiten zetten we nog enkele vaak voorkomende gedragingen van katten op een rijtje, waarmee katten mensen op het verkeerde been zetten. 
 

• Je kat geeft kopjes en strijkt tegen je benen bij het thuiskomen
  Dit wil zeggen: “Ik ben blij dat je er bent en wil mijn geur met jou delen.”
  Dit is geen uitnodiging om: Je kat op te tillen of intensief te aaien. 
   
• Je kat komt bij je liggen of kruipt op je schoot
  Dit wil zeggen: “Ik ben graag in jouw buurt.”
  Dit is geen uitnodiging om: Je kat intensief en langdurig te aaien. 
   
• Je kat ligt gelukzalig te slapen in haar mandje
  Dit wil zeggen: “Ik voel mij hier veilig genoeg om even weg te dutten.”
  Dit is geen uitnodiging om: Je kat te aaien of op een andere manier te storen. 
   
• Je kat rolt in jouw buurt op haar rug en toont haar buik
  Dit wil zeggen: “Ik ben blij en voel mij op m’n gemak bij jou.”
  Dit is geen uitnodiging om: Je kat over de buik te aaien. 

 
 

Geen enkele kat mag de stempel ‘vals’ krijgen

Ben jij de eigenaar van het type kat dat in dit artikel besproken wordt? Vat haar plotse ‘aanvallen’ dan niet persoonlijk op: het is haar enige manier om te communiceren dat je over haar grens gegaan bent. Sommige katten hebben tijdens hun socialisatieperiode niet geleerd dat mensenhanden leuk zijn, andere hebben als kitten net té veel met handen gespeeld en zien ze nu als leuke ‘prooi’ en er zijn ook katten met gewoonweg een minder lichamelijk karakter dan andere. Dat is niet erg! Pas je aan aan je kat en geniet van het sociale contact dat ze wél met jou aangaat. Probeer plotse uitingen van ‘agressie’ (eigenlijk is dit eerder een vorm van afstandvergrotende communicatie) te voorkomen door je kat in haar waarde te laten. Aai alleen op haar voorwaarden: kort, zacht, op de juiste plekjes en wanneer ze er zelf om vraagt. Wij hebben het vermogen om ons in te leven, jouw kat heeft dat niet.