Beestig

We zeggen het hier bij Beestig wel vaker, maar verplaats je eens in de denkwereld van je hond - bijvoorbeeld door je een bezoekje aan de tandarts in te beelden. In plaats van uit te leggen wat hij precies gaat doen en beleefd te wachten tot je je mond opent als uitnodiging om de behandeling te starten, heeft je tandarts dit keer geen zin in al die poespas. Van zodra je in de tandartsstoel plaatsneemt, drukt zijn assistent je stevig tegen het namaakleer, opent de tandarts met kracht je mond en ramt hij een metalen instrument dat sterk trilt en een hoog geluid maakt tegen je tanden aan. Wat denk je: zal je deze tandarts ooit nog kunnen vertrouwen?  
 

Maak geen strijd van elke medische behandeling

Het scenario dat we hierboven beschrijven, is helaas een gangbare praktijk wanneer we onze honden verzorgen. Zelfs dieren die ontspannen door het leven gaan, worden in een houdgreep gehouden voor een eenvoudige oogdruppel - gewoon, omdat het een dier is.

Nochtans is het perfect mogelijk om honden aan te leren dat ze zich helemaal geen zorgen hoeven te maken voor een onschuldige, medische procedure. Meer nog: door honden actief te laten meewerken aan hun behandeling, zal die behandeling vlotter verlopen en hoeven ze geen wantrouwen te ontwikkelen t.o.v. hun eigen eigenaar. 
 
Wees je er ook van bewust dat het verplichten van je dier om onder dwang een behandeling te ondergaan, op de lange termijn agressie kan opwekken. Die agressie komt er niet zomaar: vooraleer een hond die extreme kaart trekt, zijn er een heleboel andere signalen waarmee hij kan aangeven dat je te ver gaat. Het inzetten van agressie kost veel energie en is ook voor het dier zelf niet zonder risico, het is dan ook meestal de allerlaatste optie van een wanhopige hond. Pas wanneer hij zich op geen enkele andere manier kan verdedigen, trekt hij alle registers open. Door je hond in een houdgreep te houden, ontneem je hem de kans om op andere manieren te communiceren en wordt de stap naar agressie sneller gezet. 
 

Hoe leer je je hond actief meewerken aan zijn verzorging? 

In het voorbeeld van de tandarts zijn er drie belangrijke triggers die een sterk ongemakkelijk gevoel opwekken - bij jou als patiënt, maar ook bij je hond tijdens de (dagelijkse) verzorging: 
 

• gebrek aan voorspelbaarheid: je weet niet wat er gaat gebeuren
• gebrek aan keuzevrijheid: je moet de behandeling verplicht ondergaan
• gebrek aan communicatie: je kan niet aangeven dat het je even te veel wordt, dat de pijn te groot is of dat je nood hebt aan een time-out

  
Om de hoeveelheid stress bij je hond te minimaliseren, is het dus nodig om te focussen op die drie pijlers. 
 

1. Geef je hond voorspelbaarheid

We kunnen honden niet uitleggen wat er gaat gebeuren met woorden, maar we kunnen hen wel zo goed mogelijk voorbereiden. Dat doe je door allerlei medische procedures te oefenen en na te bootsen. Misschien heb je je hond als pup geleerd om zijn tandjes te laten kijken, maar er zijn zoveel meer belangrijke handelingen die vroeg of laat in een hondenleven van pas komen. Hoe meer zaken je op voorhand oefent, hoe sneller een hond een nieuwe procedure zal aanvaarden. 

Maak je hond allereerst gewoon om overal aangeraakt te worden. Varieer tussen strelen, tokkelen, duwen, knijpen, … maar let ondertussen goed op mogelijke stresssignalen. Zie je dat je hond het moeilijk heeft? Neem dan een stapje terug in je training. 
 
Doe niet alleen aanraaksessies met je handen, maar ook met allerlei voorwerpen in verschillende materialen: een hondenkam, tandenborstel, koffielepel, drumstokje ... Varieer tussen warm en koud, gebruik toestellen die geluid maken of bewegen, voeg speciale geuren toe … Maak zo’n sessie superleuk voor je hond: elke aanraking wordt gevolgd door wat lekkers, een trekspelletje of een rondje ballengooien. Vertoont je hond argwaan? Laat hem het voorwerp dan eerst op een rustige manier onderzoeken. 
 
Ook specifieke verzorgingsprocedures, zoals oogdruppels geven, oren reinigen en nagels knippen, kan je stap voor stap oefenen met je hond. Zich overal laten aanraken is hij ondertussen gewend, maar plots is daar die gekke flacon of dat creepy nagelschaartje in je hand. Neem hier rustig je tijd voor (zie verderop in dit artikel) en wacht niet tot het écht nodig is. 
 

2. Geef je hond keuzevrijheid

Het codewoord bij een stressvrije lichaamsverzorging is samenwerking. Dwang is uit den boze, dus je hond mag zélf beslissen of hij meewerkt of niet. Leer hem bijvoorbeeld een ‘plaatstarget’ aan: wanneer je hond uit vrije wil (dus zonder commando) op een bepaald dekentje of kussentje gaat liggen, wordt hij altijd beloond. Omdat hij het op den duur zo leuk vindt om op dat dekentje te gaan liggen, zal je hem ook makkelijker kunnen overtuigen - stap voor stap - om hier vrijwillig een behandeling te ondergaan. In een later stadium leer je je hond dat hij kan aangeven dat hij klaar is voor een procedure, door op het dekentje te gaan liggen. 

Afhankelijk van de actie die je wil uitvoeren, kan je je hond andere targets aanleren die handiger zijn op dat moment. Een ‘kin target’ is bijvoorbeeld heel handig wanneer je dingen wil doen aan het hoofd van je hond. Leer hem zijn kin op je hand of schoot leggen, zodat hij meteen in de juiste positie is voor je behandeling. Nodig je hond uit door je hand in een kommetje uit te steken. Wanneer hij zijn kin neerlegt, is hij klaar voor de behandeling. Net zoals jij je mond opendoet bij de tandarts! 
 

3. Geef je hond een manier om te communiceren

Ook tijdens de behandeling is het belangrijk om te blijven peilen naar het stresslevel van je hond. Maak duidelijke afspraken: zodra je hond ook maar enige vorm van stress laat zien (gapen, tongelen, wegkijken, het oogwit tonen …) stop je meteen met wat je aan het doen bent. Wanneer je een target gebruikt, staak je de behandeling van zodra je hond het target lost. Ga een stapje terug in je training tot je hond er zich helemaal goed bij voelt. 
 
Door te letten op zulke kleine signalen, ben je letterlijk aan het communiceren met je hond. Je hond zegt met zijn lichaamstaal “dit vind ik ok” of “hier wordt het te spannend voor mij”. Laat aan je hond voelen dat je luistert naar wat hij zegt en rekening houdt met zijn gevoelens. De behandeling wordt een stuk minder eng zodra je de controle loslaat en je hond een stem geeft! 
 

Hoe leer je je hond oogdruppels accepteren? 

Terug naar de openingsvraag van dit artikel. Hoe ga je nu concreet te werk om op een stressvrije manier druppels in de ogen van je hond toe te dienen?
 

 

• Stap 1: Leer een kin target aan. 

  Hou een opgevouwen handdoek onder de kin van je hond en beloon. Zolang je hond geen stress vertoont, hou je de handdoek telkens een stukje dichter bij de kin - tot hij hem helemaal aanraakt. Doe dat enkele keren: aanraken, belonen, aanraken, belonen, aanraken, belonen. Stop plots op een centimeter van de hondenkin. Als je hond eventjes nadenkt, weet hij dat hij zijn kin tegen de handdoek moet houden om zijn beloning te verdienen. Jackpot!

 

• Stap 2: Verleng de duur van de kin target

  Beloon nu pas een halve seconde na het neerleggen van de kin en breid de oefening uit naar enkele - misschien wel 10 - seconden.
   

• Stap 3: Verplaats de kin target naar een handige locatie

  Om oogdruppels te geven is het handig om beide handen vrij te hebben. Leg het handdoekje daarom op je schoot, op een tafeltje (met aangepaste hoogte) of op de grond. Beloon je hond uitgebreid wanneer hij zijn kin erop ligt. 
   

• Stap 4: Laat je hond wennen aan aanrakingen

  Leer je hond om het targetten vol te houden terwijl je zijn hoofd aanraakt. Nader eerst zachtjes met je hand, zonder iets aan te raken en beloon om stil te blijven liggen. Vind je hond het te spannend en tilt hij zijn hoofd op, dan ben je een stap te ver gegaan. Laat hem weten dat je ook die vorm van communicatie apprecieert, door hem een (eventueel minder lekker) koekje aan te bieden. Ga verder met deze oefening tot je het hondenhoofd overal kan aanraken en de oogleden mag optillen, terwijl je hond netjes met zijn kin op het target blijft liggen. 
   

• Stap 5: Introduceer een flesje met oogdruppels

  Gebruik hiervoor nog niet het echte middel, maar bijvoorbeeld een flesje met kunsttranen. Haal het flesje tevoorschijn wanneer de hond de kin target uitvoert. Een eerste keer zal hij waarschijnlijk even opkijken, dan haal je het flesje terug weg. Oefen tot je het flesje overal in de buurt van het hondenhoofd mag houden. 
   

• Stap 6: Laat een druppel vallen

  Laat nu ook eens een druppeltje vallen uit het flesje, bijvoorbeeld op de poot van je hond, vlak naast zijn hoofd of misschien wel op het hoofd. Ook hier geldt: je gaat alleen door met de oefening wanneer je hond zelfstandig zijn kin op het handdoekje houdt. 
   

• Stap 7: Druppel in het oog van je hond

  Combineer nu de twee oefeningen. Til het ooglid van je hond op om het oog open te sperren en laat er een druppel in vallen. 

 
Laat je ons weten of het lukt?