Beestig

Oorsprong – waar komt de kooiker vandaan?

Het kooikerhondje is een typisch Nederlands ras en bij onze noorderburen is het dan ook een stuk minder zeldzaam dan hier bij ons. Op zeventiende eeuwse Nederlandse schilderijen zijn reeds hondjes te zien met de uiterlijke kenmerken van de kooiker. Dit hondenras werd oorspronkelijk ingezet bij de jacht op eenden. Daar had het een heel specifieke taak: met zijn bijzondere staart lokte het kooikerhondje wilde eenden richting eendenkooi. Dat deed het in algehele stilte: het minste geblaf, maar ook het minste stemcommando van de kooibaas, kon alle eenden weer wegjagen. 

Eendenkooien werden doorheen de jaren steeds minder gebruikt, waardoor ook het kooikerhondje meer en meer op de achtergrond verdween. Tijdens de Tweede Wereldoorlog besloot een hondenfokker echter het ras te redden van de ondergang: hij begon terug met de kooiker te fokken. Vandaag de dag zie je deze actieve en intelligente ex-jachthond uitblinken in heel wat hondensporten. 

Uiterlijk – hoe herken je een kooikerhondje? 

Het kooikerhondje ziet er enerzijds schattig uit, maar profiteert eveneens van een sterke bouw met diepe borst en stevige rug. Zijn voorpoten staan recht onder zijn lichaam. Over het algemeen is de vacht van de kooiker kort noch lang, dus middelmatig. De uitzondering daarop zijn de langere haren aan zijn oren, hals, borst, staart en zijn broek. 

Bij het Nederlandse kooikerhondje is maar één vachtpatroon te vinden: wit met oranjerode vlekken. Op het hoofd zijn de wangen bij voorkeur gekleurd met een witte bles die over de neus loopt. Alleen aan de uiteinden van de afhangende oren zijn zwarte haren te vinden: de rastypische ‘oorbellen’. De neus van het kooikertje is steeds zwart, de ogen donkerbruin. 
 
 

Grootte en gewicht – hoe groot en zwaar wordt de kooiker?

Het kooikerhondje is een middelgrote hond met een schofthoogte van ongeveer 39 centimeter. Bij die afmetingen hoort een gewicht van ongeveer 10 kilogram. 

Karakter en opvoeding – het kooikerhondje is gevoelig van aard 

Kooikerhondjes zijn doorgaans levendig, intelligent, sportief, mensgericht, maar ook erg gevoelig. Dit hondenras hecht zich enorm aan zijn eigenaar en houdt ervan om samen actie te ondernemen. Hij heeft een groot uithoudingsvermogen, maar zal zich rustig gedragen in huis wanneer hij voldoende uitdagingen voorgeschoteld krijgt. 

Er wordt wel eens gezegd dat de kooiker ‘eenkennig’ is en vooral één gezinslid als soulmate uitkiest. Dat hoeft geen probleem te zijn, zolang de rest van het gezin dat ok vindt. Voor kinderen kan het soms lastiger zijn om te aanvaarden, mede daarom is het kooikerhondje niet noodzakelijk een goede match met (jonge) kinderen. Vrienden des huizes worden vrolijk bejegend, maar met vreemden heeft de kooiker niks. Omdat hij van oorsprong heel stil moest zijn bij het eenden vangen, zal de kooiker zelden zijn stem verheffen, maar wanneer hij vindt dat hij moet waken overtreedt hij die regel. 

Een andere reden om kooikers en kids steeds in de gaten te houden, is de gevoelige aard van het hondenras in combinatie met zijn sterke karakter: hij laat niet zomaar over zich lopen en onderneemt actie wanneer hij vindt dat hij onheus behandeld wordt. Kinderen die hem steeds achterna lopen en willen knuffelen, kunnen frustratie opwekken. Kooikerhondjes hebben nood aan me-time en veilige rustplekken. Bovendien kan het ras gevoelig reageren op drukte en lawaai. 

Voor zo’n (relatief) klein hondje is de kooiker dus vrij temperamentvol. Toch maakt zijn intelligentie het een vrij makkelijk ras om op te voeden – op voorwaarde dat je consequent bent en niet te pas en te onpas de spelregels wijzigt. Je stem verheffen is absoluut niet nodig bij dit hondenras, integendeel. Wel moet je sterk in je schoenen staan en weten waar je mee bezig bent. Voelt dit gevoelige hondje dat hij twijfelt, dan aarzelt het niet om zelf de touwtjes in handen te nemen. 

Met andere honden levert het kooikertje zelden problemen op en ook met katten kan hij het prima vinden. Dat alles wel onder één belangrijke voorwaarde: een goede socialisatie met deze dieren bij de fokker én tijdens de puppytijd bij zijn nieuwe eigenaar.

Voeding en verzorging – welke verzorging heeft een kooiker nodig? 

Bij een kooikerhondje is de vachtverzorging niet onoverkomelijk. Een keer per week borstelen (misschien wat vaker tijdens de rui) is voldoende om dode haren te verwijderen en klitten te voorkomen. Besteed liefst wat meer aandacht aan de langere haarpartijen aan oren, staart, hals, borst en broek! 

Omdat het kooikerhondje hangende oren heeft, kan viezigheid soms moeilijker het oor verlaten. Daarom is het belangrijk om regelmatig de oren te controleren en indien nodig schoon te maken, om oorinfecties te voorkomen.  

Beweging is hoogstnoodzakelijk in het leven van een kooikerhondje: zwemmen, rennen, apporteren, spelletjes spelen, hondensporten, wandelingen, fietstochtjes … Geen idee is te gek voor deze hond. Door zijn intelligentie is het belangrijk om die actieve bezigheden te combineren met mentale uitdaging. Daarvoor kan je beroep doen op verschillende soorten hondenpuzzels of hersenwerkjes. 
 

Gezondheid en levensverwachting – voor welke kwaaltjes en ziektes is de kooiker vatbaar?

Het kooikerhondje is een vrij gezond hondenras, ook al wordt er in een vrij kleine genenpoel gefokt. Erfelijke aandoeningen die wel kunnen opduiken, zijn: 
 

• Patella luxatie: bij deze gewrichtsaandoening schuift de knieschijf bij bewegingen van het kniegewricht. Dat komt doordat de sleuf waar die normaal inschuift niet diep genoeg is. Afhankelijk van de ernst, gebeurt dat heel af en toe tot bijna continu. Patella luxatie zorgt altijd voor artrose en slijtage aan het kniegewricht, doordat de verschillende gewrichtsdelen over elkaar schuren. Dat zorgt voor erg veel pijn bij de hond, waardoor hij kreupel zal lopen. Een operatie is noodzakelijk om de hond weer pijnvrij door het leven te laten gaan.  
   
• Kooikerverlamming: bij deze ziekte wordt het ruggenmerg aangetast, waardoor de goede coördinatie van de poten wegvalt. De verlamming treedt meestal eerst op bij de achterpoten. Jammer genoeg bestaat er geen behandeling voor deze ernstige ziekte, maar er is ook goed nieuws. Er zijn DNA-testen beschikbaar om vooraf te testen of ouderdieren de recessieve ziekte kunnen veroorzaken bij hun pups.  
   
• Von Willebrandsziekte: dit is een bloedstollingsziekte waarbij een tekort aan een bepaald eiwit ervoor zorgt dat het bloed minder snel stolt dan gewoonlijk. Als je hond een wondje heeft, betekent deze ziekte dat dit wondje niet snel zal genezen, waardoor de kans op infecties groter wordt. Ook wanneer de hond geopereerd moet worden, is er extra voorzichtigheid geboden. In het land van oorsprong komt deze ziekte nog maar zelden voor bij kooikers door een doordacht fokbeleid. Fokkers die ouderdieren niet screenen, dragen een grote verantwoordelijkheid. 
   
• Oogziekten: tenslotte zijn er enkele oogziekten waar kooikers vatbaarder zijn dan de gemiddelde hond. Het gaat hier over cataract of staar en distichiasis of het voorkomen van haren op de ooglidrand. 
   
• Distichiasis: distichiasis karakteriseert zich door het groeien van haren op de ooglidrand. Die haartjes kunnen uiteraard de oogbol irriteren en zelfs beschadigen. Dat kan zorgen voor pijn en een beschadigd hoornvlies van de hond. 

 
 
Gelukkig zijn er voor twee van deze aandoeningen DNA-testen beschikbaar, namelijk bij kooikerverlamming en bij de bloedstollingsziekte Von Willebrand. Daarom is het des te belangrijker om in je zoektocht naar een fokker te letten om testen op te vragen van de ouderdieren. De resultaten van die testen zijn voor leken soms moeilijk te interpreteren, omdat je ook met ‘dragers’ gezonde pups kan fokken. Vraag aan je dierenarts om samen de testresultaten te overlopen van de ouders van je toekomstige pup, om ernstige gezondheidsproblemen te voorkomen.
 
De gemiddelde levensverwachting van een kooikerhondje is ongeveer veertien jaar. 

Waarop moet je letten bij het kiezen van een kooiker pup?

Het Nederlandse kooikerhondje is misschien niet het beste hondenras om mee te beginnen… Het is een intelligent, gevoelig en pittig hondje dat je als eigenaar voor de nodige uitdagingen kan plaatsen. Enige ervaring in het opvoeden en trainen van honden én een correcte interpretatie van de lichaamstaal van je hond, zijn belangrijk om een goede relatie op te bouwen met je toekomstige beste vriend. Ben je er na het lezen van dit artikel van overtuigd dat een kooikerhondje in jouw gezin past? Dan geven wij je graag nog de volgende tips mee voordat je op bezoek gaat bij een fokker: 

Als je een fokker bezoekt, is het belangrijk om te letten op de gezondheid en de leefomstandigheden van de dieren. Merk je dat er daar iets niet snor zit? Dan ga je best niet over tot de aankoop. In het beste geval spek je de kassa van de fokker om door te gaan met zijn broodfok, in het slechtste geval sta je voor torenhoge dierenartskosten en een gedragsgestoorde hond. 

Het is belangrijk om te onthouden dat een rashond zijn prijs heeft. Zie jij op internet erg goedkope advertenties voor een kooikerhondje? Wees dan op je hoede. Mogelijk zijn de ouders niet DNA-getest, werden de pups niet medisch begeleid of zijn de ouderdieren look-a-likes zonder stamboom. 

Koop alleen een pup die in het huis van de fokker mocht opgroeien: een hok in een schuur, achterin de tuin of in een dierenwinkel is géén goede plek om te socialiseren. Check ook welke honden er nog meer rondlopen: worden er meer dan 2 rassen gefokt, dan heb je te maken met een broodfokker. Zijn er meer dan 2 nestjes tegelijk? Dan heeft de fokker onvoldoende tijd om zijn pups te begeleiden en te socialiseren tot stabiele gezinshonden. 

Voor de aankoop van een kooikerhondje moet je vaak in Nederland zijn, hun land van oorsprong. Denk eraan dat je pups uit Nederland pas op een leeftijd van 15 weken de grens over mag brengen - wanneer ze beschermd zijn tegen rabiës door hun vaccinatie. Je mist dan enkele heel belangrijke weken van de socialisatie, die je moet overlaten aan de fokker. Vaak gaat daar een meerprijs mee gepaard en bovendien zoek je best een fokker met een gelijkaardige gezinssituatie en levensstijl als die jij je hond later wil bieden. 

Bovendien moet je altijd onthouden dat je hond gechipt, geregistreerd, ontwormd en gevaccineerd is wanneer jij hem meeneemt naar huis. In eerste instantie zal de hond geregistreerd zijn op naam van de verkoper, maar na de aankoop kan jij dit aanpassen. Bovendien krijg je ook de stamboom en het vaccinatieboekje mee naar huis. 

Voor je fokkers gaat bezoeken, nog even dit. Heb je er al eens gedacht om een asiel of een herplaatsingsorganisatie te contacteren. Daar zit misschien geen kooikerhondje dat je morgen kan meenemen, maar wel tal van andere dieren die wachten op een tweede kans. Het is een fabeltje dat alle asieldieren probleemdieren zijn, vaak hadden ze gewoon dikke pech ... Bovendien zijn er ook voordelen verbonden aan het adopteren van een volwassen dier: het karakter heeft zich al volledig gevormd, waardoor je een hond kan uitkiezen die écht bij je past. Tot slot kunnen we niet omschrijven hoe groot de dankbaarheid is die jij zal ontvangen van je asieldier. 
 
 

Nog meer Nederlandse hondenrassen
 

• Markiesje: het markiesje is net wat kleiner dan het kooikerhondje, met een gewicht van zeven kilogram. Dit hondenras ziet er misschien vooral een lief schoothondje uit dat je kan vertroetelen, maar vergis je niet: ook het markiesje kan een excellente sporthond zijn. 
   
• Hollandse herder: de Hollandse herder komt qua energie en werklust nog een trapje hoger dan het kooikerhondje. Ze noemen hem ook wel eens ‘de Nederlandse Mechelaar’. 
   
• Schapendoes: de schapendoes is even intelligent en actief als de kooiker, maar zal zich doorgaans wat socialer opstellen. Haal je dit hondenras in huis, schaf je dan best meteen ook een goede set borstels aan!